Thế giới kỳ lạ trong tranh vẽ gà của họa sĩ Thành Chương

(Thethaovanhoa.vn) - Tôi chào đời năm 1957, cầm tinh gà. Đó là năm một cậu bé Việt Nam tám tuổi đã nhận Giải Vàng trong cuộc thi hội họa thiếu nhi tổ chức lại Anh. Cậu bé vẽ một cặp gà tồ. Cậu bé ấy là họa sĩ Thành Chương.

• Thành Chương gửi đơn kiện, vấn nạn tranh giả có bị 'xử' tận gốc?
• Vụ tranh giả, tranh nhái: Họa sĩ Thành Chương gửi đơn tố cáo
• Họa sĩ Thành Chương chấm 'Hoa hậu Bản sắc Việt toàn cầu'

Như vậy, năm nay, tôi đã bước sang tuổi 60 và cặp gà tồ ấy cũng 60 tuổi. Sau 60 năm kể từ khi cặp gà tồ của họa sĩ Thành Chương ra đời tôi mới lần đầu tiên được ngắm nhìn cặp gà ấy. Và bằng trí tưởng tượng của mình, tôi cố hình dung cậu bé Thành Chương tám tuổi đã vẽ cặp gà ấy như thế nào. Vì sao một cậu bé tám tuổi lại đạt tới sự chính xác như thế về hình, điêu luyện như thế về nét, chặt chẽ như thế về bố cục và sống động như thế trong cảm xúc. Cặp gà đẹp đến mức người ta đã gọi ông bằng cái tên “Chương gà tồ”.

Nghĩa là, cậu bé tám tuổi Thành Chương đã làm lên một thương hiệu. Việc này thật chẳng dễ dàng chút nào với một họa sỹ chứ chưa nói đến một cậu bé cầm cọ. Không ít người gọi ông là thần đồng hội họa Việt Nam.

Nhưng điều đó cũng chỉ là một quá khứ xa xôi như không ít thần đồng ở đất nước này mà thôi nếu Thành Chương không phải Thành Chương của những gì ông đã vẽ sau đó và nếu không phải là của Thành Chương của một ngày 60 năm sau, ngày họa sĩ Thành Chương từ một cặp gà tồ đã mở ra một thế giới gà huyền ảo của ông.

Có một điều tôi nhận thấy là: hầu như trong suốt 60 năm qua, tôi không thấy gà xuất hiện trong tranh của ông. Mà nếu trí nhớ phản bội tôi thì cùng lắm cũng chỉ có dăm ba lần một chú gà nào đó chợt đi qua thế giới hội họa của ông và lại biến mất rất nhanh. Để rồi một ngày, những con gà của ông hiện ra với muôn hình dáng, với muôn màu sắc và với muôn cảm xúc. Chỉ trong chừng gần một tháng, ông đã vẽ hơn 100 con gà mà không con gà nào giống con gà nào. Những con gà ngày ngày nối tiếp nhau ra đời cho tôi nhận thấy không có dấu hiệu nào của sự dừng lại. Quả là một sự sáng tạo tài tình trong một trí tưởng tượng vô tận.

Để vẽ một đề tài và đặc biệt vẽ một con vật thực sự là một thách thức khi họa sỹ muốn dựng lên cả một thế giới về nó. Hầu hết các họa sĩ chỉ vẽ đến bức thứ 5 hoặc bức thứ mười là chững lại. Nếu vẽ tiếp, họ thường sẽ lập lại những bức vẽ trước đó và người xem có thể đoán trước những gì tiếp theo của họ. Nhưng họa sĩ Thành Chương đã dẫn tôi đi qua hết bất ngờ này đến bất ngờ khác. Mỗi con gà sinh ra sau lại mới lạ như con gà đầu tiên. Hơn 100 con gà là hơn một trăm “chủng loại” gà nhưng tất cả lại sinh ra từ một người mẹ của chúng: đó là họa sĩ Thành Chương. Vẫn là Thành Chương của đường nét ấy, của hình khối ấy, của màu sắc ấy và của những biểu tượng ấy, nhưng tất cả lại khác biệt. Khác biệt nhưng vẫn chỉ thuộc về một. Một đấy là Thành Chương. Mỗi con gà của ông là một sáng tạo, là một thế giới, là một “độc bản”.

Tất cả những con gà kể cả cặp gà tồ ông vẽ 60 năm về trước đều rất hiện đại, nhưng con gà nào cũng như bước ra từ dân gian. Đây là thách thức rất lớn đối với các nghệ sĩ tạo hình. Và tất những điều ấy đã làm nên tên tuổi ông và thế giới hội họa của ông.

Những con gà của họa sĩ Thành Chương nếu xếp nối nhau sẽ tạo thành một sự biến ảo bất ngờ và vô tận. Có con gà nở từ dáng một bông hoa, có con gà mọc ra từ dáng một cái cây, có con gà sinh ra từ những nét bay của thư pháp, có con gà hóa thân từ nét hoa văn thổ cẩm, có con gà hiện ra từ một dáng người... Là gà đấy nhưng là hoa đấy, là gà đấy nhưng là cây đấy, là gà đấy nhưng là chữ đấy, là gà đấy nhưng là người đấy...và ngược lại. Và thế giới gà của họa sĩ Thành Chương là một thế giới người. Một thế giới của những xum họp gia đình, của những đôi vợ chồng hạnh phúc, của những đứa con yêu thương, của những cặp tình nhân mê đắm, của những ái ân bất tận, của tình mẫu tử, phụ tử, của bạn hữu, của những con người kiêu hãnh...

Họa sĩ Thành Chương đã làm nên một thế giới gà bằng trí tưởng tượng kỳ lạ. Trí tưởng tượng ấy chỉ được hiển lộ một cách trọn vẹn và quyến rũ bằng một tài năng của một nghệ sĩ lớn. Và với thế giới gà của họa sĩ Thành Chương, thêm một lần nữa tôi nhận ra rằng: những vẻ đẹp của đời sống này là vô tận. Tất cả chỉ kết thúc khi đôi mắt của trí tưởng tượng của chúng ta đóng sập lại.

Loạt tranh vẽ gà nhân năm Đinh Dậu của họa sĩ Thành Chương:

Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều