Nhạc sĩ Văn Ký: Người chắp cánh những bài ca hy vọng

(Thethaovanhoa.vn) - Nhạc sĩ Văn Ký, tác giả của ca khúc Bài ca hy vọng đã qua đời vào 9 giờ 20 phút sáng nay, 26/10. Trong cuộc đời sáng tác của mình, nhạc sỹ Văn Ký sáng tác nhiều ca khúc, nhiều tác phẩm âm nhạc, nhạc kịch, giao hưởng xuất sắc, để lại dấu ấn thành công, đọng lại cảm xúc trong lòng công chúng. Ông đã khẳng định ví trí xứng đáng của mình trong nền âm nhạc Việt Nam.

Nhạc sĩ Văn Ký - tác giả 'Bài ca hy vọng' qua đời

Nhạc sĩ Văn Ký - tác giả của ca khúc Bài ca hy vọng qua đời sáng 26/10, theo thông tin từ gia đình nhạc sĩ và Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam.

* Nhạc sĩ Văn Ký để lại nhiều tác phẩm kinh điển cho nền âm nhạc Việt Nam

Trong cuộc đời sáng tác của mình, nhạc sĩ Văn Ký đã sáng tác khoảng 400 tác phẩm gồm ca khúc, ca kịch, nhạc múa, giao hưởng… trong đó có nhiều ca khúc được coi là những tác phẩm kinh điển của nền âm nhạc Việt Nam.

Những ca khúc của nhạc sĩ Văn Ký luôn đậm chất trữ tình, trong sáng, được công chúng yêu thích, như: “Tây Nguyên bất khuất” , “Cô giáo Tày cầm đàn lên đỉnh núi”, “Nha Trang mùa thu lại về”, “Trời Hà Nội xanh”, “Hà Nội mùa xuân”... Đặc biệt, các khúc của ông luôn toát lên niềm tin, niềm lạc quan tin tưởng, hướng về tương lại tươi sáng của đất nước. Ông còn được mệnh danh là nhạc sỹ của mùa thu. Đối với ông bầu trời xanh Hà Nội có ý nghĩa đặc biệt. Nhạc sỹ Văn Ký từng thổ lộ: với tôi bầu trời mùa thu Hà Nội có vẻ đẹp và nói lên rất nhiều điều, không chỉ vẻ đẹp thiên nhiên, mà ở đó còn nói lên khát vọng. Bài hát “Trời Hà Nội xanh” là tôi muốn nói lên điều đó. Bầu trời Hà Nội còn là bầu trời chiến thắng, bắn rơi nhiều máy bay của quân xâm lược, bầu trời của những chùm pháo hoa bay lên trong lễ hội và bầu trời ấy mãi xanh bởi khát vọng hòa bình.

Đặc biệt, ca khúc “Bài ca hy vọng” được ông sáng tác vào năm 1958, đã được nhiều thế hệ nghệ sĩ thể hiện thành công, như: Khánh Vân, Mỹ Bình, Trung Kiên, Lê Dung, Hồng Nhung, Lan Anh và trở thành ca khúc đi vào tâm khảm của nhiều thế hệ khán giả. Giai điệu của “Bài ca hy vọng” mượt mà, tha thiết cùng ca từ dung dị, sâu lắng đã thấm vào trái tim yêu nhạc và tâm hồn của bao thế hệ người Việt Nam. Đã hơn 60 năm trôi qua nhưng với nhiều người Việt Nam, đặc biệt là lớp sinh ra từ thế kỷ trước, cứ nói đến “Bài ca hy vọng” là người ta lại nói đến Văn Ký và ngược lại. Tuy nhiên, với chính người nhạc sĩ ấy, khi có ai đó nhắc tới ca khúc này, ông lại nhẹ nhàng nói: tôi không muốn đề cao. Mọi người cứ nhớ về bài hát, nhưng quên tôi đi cũng được!

Bên cạnh đó, không thể không nhắc đến những tác phẩm khí nhạc của ông, như: nhạc cảnh “Dân công lên đường”, “Lúa thoái tô”, ca kịch “Nhật ký sông Thương”, hay những tác phẩm viết cho các bộ phim, như: “Cô gái công trường”, “Trên vĩ tuyến 17”, phim tài liệu “Bác Hồ muôn vành tình yêu”… Đặc biệt Tổ khúc vũ kịch Kơ Nhí gồm 7 chương viết cho dàn nhạc giao hưởng không chỉ được Nhà hát Giao hưởng Việt Nam biểu diễn nhiều lần mà còn được dàn dựng và công diễn tại Nhà hát Giao hưởng Hale của Đức và từng được Dàn nhạc Giao hưởng Quốc gia Nga công diễn trong Liên hoan Âm nhạc Quốc tế II và được tặng Bằng danh dự, được Nhà xuất bản Âm nhạc của Nga ấn hành dày 150 trang khổ lớn.

Nhạc sỹ Nguyễn Cường từng trân trọng nói về nhạc sỹ Văn Ký: "nhạc sỹ Văn Ký là một hiện tượng không nhiều trong giới nhạc sỹ Việt Nam. Ngoài những sáng tác ca khúc rất hay, ông còn sáng tác nhạc kịch, nhạc giao hưởng. Tháng 12 năm 1972 tại Berlin (Đức) tác phẩm giao hưởng Tổ Khúc múa  K’Nhi của ông đã được biểu diễn bên cạnh các tên tuổi các nhạc sỹ lừng danh trên thế giới như: Tchaikowski, Beethoven, Prokofiew".

• Những ca khúc vượt thời gian về Hà Nội của nhạc sĩ Văn Ký
• Nhạc sỹ Văn Ký: Trọn một tình yêu Hà Nội

* Nhạc sĩ Văn Ký - người nghệ sĩ có sức sáng tạo dẻo dai

Nhạc sĩ Văn Ký tên thật là Vũ Văn Ký, sinh năm 1928 tại xã Liên Minh, huyện Vụ Bản, Nam Định. Do gia đình nghèo nên khi mới lớn, cậu bé Văn Ký được bà nội đón vào Thanh Hóa.

Nhạc sĩ Văn Ký tham gia cách mạng khi còn nhỏ tuổi và sớm bộc lộ tài năng âm nhạc.

Năm 1943, khi mới 15 tuổi, nhạc sĩ Văn Ký đã tham gia cách mạng. Năm 1945, ông cùng quân dân huyện Nông Cống (Thanh Hóa) tham gia giành chính quyền và được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam vào năm 1946.

Văn Ký say mê âm nhạc từ nhỏ, khi học phổ thông đã rủ những người bạn của mình mua sách nhạc lý của “Tây” để cùng tự học. Năm 1946, lúc 18 tuổi đã sáng tác bài “Trăng xưa” - một tác phẩm âm nhạc đầu tay nói về mối tình lãng mạn tuổi học trò…

Sau khi được cử đi học lớp âm nhạc tại Liên khu 4 ở Nghệ An, nhạc sĩ Văn Ký về hoạt động văn nghệ tại Bình Trị Thiên. Có năng khiếu, lại được “gieo mầm” đúng chỗ, nên đã tạo nên một nhạc sĩ chuyên nghiệp có tên tuổi sau này.

Từ năm 1950-1954, ông làm Trưởng đoàn Văn công Liên khu 4 và tham gia ban nhạc Hội Văn nghệ Việt Nam từ năm 1955-1957.

Năm 1954, tại Đại hội Văn công toàn quốc, Văn Ký giành giải thưởng lớn với hai nhạc cảnh Dân công lên đường và Lúa thoái tô. Từ năm 1955 ông về Hà Nội và năm 1957 là hội viên sáng lập và là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Ủy viên Thường vụ của Hội từ năm 1963.

Với tình yêu âm nhạc và với những đóng góp to lớn cho nền âm nhạc nước nhà, nhạc sỹ Văn Ký đã được Nhà nước tặng thưởng nhiều huân, huy chương cao quý. Ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học-nghệ thuật ngay đợt đầu tiên (năm 2001) cho chùm năm bài hát: “Trời Hà Nội xanh”, “Bài ca hy vọng”, “Tây Nguyên bất khuất”, “Cô giáo Tày cầm đàn lên đỉnh núi”, “Nha Trang mùa thu lại về”.

Nhạc sĩ Văn Ký là người cởi mở và dễ gần, hòa đồng vui vẻ với mọi người và luôn hài lòng với cuộc sống. Ông từng kể ông tập yoga từ năm 2000 và tập yoga mỗi ngày. Ông cũng tự tìm hiểu vi tính để có thể đọc báo cập nhật tin tức và trao đổi thư điện tử. Bạn bè, người mến mộ đến thăm, ông luôn nắm chặt tay khách - một cái bắt tay tình cảm đằm thắm chân tình, không phải của cụ già 90 yếu đuối mà là cái bắt tay của một người có thể dục thể thao và giàu tình cảm, tràn đầy sức sống của “Bài ca hy vọng” .

Nhạc sĩ Văn Ký có sức sáng tạo dẻo dai, ở tuổi 80, 90, người nhạc sĩ già ấy vẫn sáng tác và vẫn để lại những khúc ca lay động lòng người: Năm 2012 - ở tuổi 84, Văn Ký có Thương nhớ dòng sông, Chiều Thăng Long; Năm 2014 - 86 tuổi, có Xinh quá! Em Sơn La; Sáng Tây Hồ; Tiếng sáo diều; Bát Tràng quê em; Năm 2015, có tới bốn bài Quốc hội Việt Nam, Mộng mơ Vũng Tàu, Tây Hồ cổ nguyệt, Lời ru. Ở tuổi 89 - năm 2017, Văn Ký phổ thơ Bùi Phấn Tiếng nói của em, Lời ru xưa và Quảng Ngãi yêu thương lời thơ Lê Chín; Năm 2018, Văn Ký có hai nhạc phẩm Đêm trăng Hạ Long và Dệt mùa thu xanh phổ thơ Hoàng Kim Đáng. 

Đặc biệt, tháng 4/2020, khi ở tuổi 92, nhạc sĩ Văn Ký còn phổ thơ bài COVID phải lùi xa của nhạc sĩ Lê Chín. Sau khi Đài Truyền hình VTV1 phát chương trình Cuộc sống vẫn tiếp diễn với bài hát COVID phải lùi xa, ai cũng thấy bất ngờ trước sự minh mẫn và sức sáng tạo dẻo dai của ông.

Phương Phương - TTXVN