Nhà báo Hồ Quang Lợi: Tôi chỉ viết những điều tôi tin

(TT&VH) - Phong độ, sức lôi cuốn của những bài bình luận, chính luận của nhà báo Hồ Quang Lợi không chỉ đưa ông lên vị trí hàng đầu nhiều năm ở thể loại này, mà còn giữ vững sự đánh giá của đồng nghiệp và độc giả về một trong các nhà báo xuất sắc của nền báo chí VN đương đại. Ông còn là người thầy uy tín và từng có gắn bó với TTXVN.

Giành giải báo chí (BC) toàn quốc đầu tiên (1991) cho 14 bài bình luận về chiến tranh vùng Vịnh; tính đến 2009, nhà báo (NB) Hồ Quang Lợi đã có 9 giải BC quốc gia và toàn quốc; 2 giải BC Ngô Tất Tố, 2 giải BC về đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng (5 năm 1994 - 1999 và 1999 - 2004). Trong 5 giải A quốc gia, ông còn chiếm vị trí quán quân 4 năm liên tiếp từ 2003 đến 2006, điều mà đến nay, chưa cây bút nào vượt được.

Nhưng đẳng cấp nghề của Hồ Quang Lợi giờ đây không cần tính đến số lượng giải thưởng nữa. “Thương hiệu” của ông đã vượt qua đánh giá của những cuộc thi chọn, chấm xét hàng năm, khi đã có một “mề đay luân lưu” - sự yêu chuộng và tín nhiệm của độc giả.

GS Vũ Khiêu (bìa trái ) tặng chữ cho NB Hồ Quang Lợi. Ảnh: Gia Huy

Kiến văn sâu rộng, đa dạng, hình ảnh phong nhiêu, bổ trợ cho tư duy sắc nhạy luôn duy dưỡng tính nhân văn, cảm thức về số phận con người trước các nguy cơ bất an không chỉ do chiến tranh, khiến các bài bình luận của Hồ Quang Lợi không khi nào chỉ ở mức trần thuật, tổng kết như người ta vẫn thường thấy trên các báo, mà luôn có phân tích thấu đáo và tính dự báo cao. Điều đó khiến tên tuổi Hồ Quang Lợi là tín chỉ bền vững của thể loại và vượt lên khuôn khổ phổ dụng bởi tầm vóc nhà bình luận thời cuộc, được độc giả luôn chờ đón mỗi khi có sự kiện đáng chú ý.

Luôn là nhà báo đương độ

Hồ Quang Lợi gây “bất ngờ đúp” khi ông rời cương vị TBT Hà Nội mới chuyển sang làm trưởng Ban Tuyên giáo, ủy viên Thường vụ Thành ủy Hà Nội. Ai cũng nghĩ, ở cương vị cao hơn, bận họp liên miên, lại làm công tác tuyên giáo, ông sẽ không viết được nữa, hoặc có viết cũng khô mòn. Thực tế, Hồ Quang Lợi vẫn luôn coi trọng nghề và chưa khi nào ngừng viết, xao lãng tư duy của một nhà bình luận với các giác quan nhạy bén, ứng hoạt.

Từ tháng 1/2012 đến nay bạn đọc gặp ông đều trên trang quốc tế báo Nhân dân hàng tháng, mỗi tháng 1 bài từ 2.600 đến 2.800 chữ, bình luận về các sự kiện nóng bỏng của quốc tế. Người ta bị lôi cuốn, phập phồng, lo lắng, giận dữ, chờ đợi... theo “phối cảnh thế giới” qua quan sát, nhận định của Hồ Quang Lợi. “Tôi chỉ viết những điều tôi tin, sự thật mà tôi nhìn thấy và đoán biết. Tôi chán ghét những giáo điều, cưỡng chế tư duy và sự lười ẩu trong lao động chữ”.

Cuốn Xung chấn kỷ nguyên đột biến sau khi ra mắt 9/2011 với 2.150 cuốn, đã được tái bản 1.000 cuốn ngay vào tháng sau. Bình luận quốc tế là “gen trội” của cây bút Hồ Quang Lợi, song ông không chỉ “chuyên canh” thể loại này. Là cây bút chính luận uy tín, bên cạnh nhiều bài về các sự kiện văn hóa, chính trị, xã hội của VN một cách thấu đáo, lối kiến giải riêng không thể nhòa lẫn mà mở những hướng tiếp cận, hiểu biết mới cho độc giả, ông còn có các bài bình luận thể thao từ 20 năm trước.

 Muốn viết riêng cho TT&VH

NB Hồ Quang Lợi đọc TT&VH hàng ngày và cho rằng: “Đây là tờ báo hàng đầu về thể thao, văn hóa, có chỗ đứng vững chắc trong làng báo và công chúng. TT&VH luôn có độ phong phú, hấp dẫn qua việc chọn các sự kiện, vấn đề đạt tính chuyên nghiệp về thông tin dẫn đầu, phân tích sâu, chính kiến đáng tin cậy và luôn có phóng viên trực tiếp theo dõi sự kiện thể thao, văn hóa trong nước và thế giới.

Mặc dù bận rộn mỗi ngày từ 7h sáng tới 20h mới rời công sở, NB Hồ Quang Lợi không bỏ trận bóng nào mùa EURO này. Ban ngày ông đọc TT&VH, đêm xem VTV3. Ông mê bóng đá từ thời học sinh, khi du học ở Rumanie, môn chơi nhiều và đều nhất là bóng đá, trong vai trò tiền vệ áo số 8 của đội bóng trường. Ông khẳng định: “Tôi muốn đóng góp cho TT&VH những bài viết về thể thao thời gian sớm nhất. Mặc dù nhận được nhiều lời mời, đặt hàng viết, giảng dạy; nhưng với TTXVN và báo TT&VH, tôi luôn dành tình cảm đặc biệt. Ngay khi có điều kiện, tôi sẽ viết và đóng góp cho TTXVN và nhật báo này”.

Người đọc lại thêm bất ngờ, gây ấn tượng đẹp khi ông trả lời phỏng vấn 2 kỳ in TT&VH về văn hóa Hà Nội, bộc lộ sự hiểu biết và tình yêu sâu sắc với thủ đô; những bài tùy bút về Hà Nội trên báo Hà Nội mới. NXB Quân đội nhân dân, nơi may mắn được làm “bà đỡ” cho các tập sách của Hồ Quang Lợi, sắp phát hành cuốn thứ tư của ông - Việt Nam trên ngọn sóng thời cuộc. Cuối năm nay, ông lại công bố tập phóng sự, bút ký.

Phong cách Hồ Quang Lợi bằng biệt tài và phong cách riêng có, đã ghi dấu bền vững trong nền báo chí đương đại Việt Nam một cái tên có sức bền tỏa của ánh sáng uy nhiệm. “Nổi tiếng”, tính từ này đã rất quen đến nhàm vì lạm phát trong thời buổi hiện nay, không cần gắn với tên Hồ Quang Lợi. Bản thân tên ông đã có sức hút của một danh tiếng được mến mộ, điều mà những người cầm bút chân chính đều mong đạt tới.

Mùng 4 Tết Nhâm Thìn (26/1/2012), GS Vũ Khiêu, đã khai bút đầu xuân 4 chữ tặng Hồ Quang Lợi, đích thân HS Hoa Thạch - con trai út GS -lồng khung kính, món quà mà người nhận coi là vô giá: “Trí giả lợi nhân”. Ký tặng cuốn sách mới nhất hôm 6/5/2012, GS viết: “Tặng Hồ Quang Lợi, một trí giả uyên bác và tài hoa mà tôi mến mộ và tin tưởng”. Thiết nghĩ, lời đề tặng của một bậc học giả uyên bác như GS, AHLĐ Vũ Khiêu, là sự ghi nhận quý báu không cần kể, gắn thêm giải, cúp báo chí nào nữa.

Gia Huy