Phim về Gagarin gây tranh cãi

(Thethaovanhoa.vn) - Nga vừa phát hành bộ phim tiểu sử đầu tiên về Yuri Gagarin với tựa đề Gagarin. First Man in Space (tạm dịch: Gagarin-Người đầu tiên bay vào vũ trụ). Tuy nhiên, phim đã vấp phải nhiều sự chỉ trích của giới phê bình.  

Cho đến nay, chuyến bay vào vũ trụ dài 108 phút vào ngày 12/4/1961 của Yuri Gagarin vẫn là đề tài quá nhạy cảm để đưa lên màn bạc. Tuy nhiên, bộ phim này được làm vào thời điểm nước Nga quyết định rót vốn cho những dự án điện ảnh mang tinh thần yêu nước, tôn vinh những người hùng của đất nước. Phim do Pavel Parkhomenko đạo diễn và chân dung Gagarin được lột tả qua sự diễn xuất của Yaroslav Zhalnin.

Gagarin không còn cá tính riêng

Phim tái tạo chuyến du hành vũ trụ tiên phong của Gagarin một cách chi tiết và đồng thời cố gắng bộc lộ một chút gì đó về người đã trở thành một huyền thoại Xô Viết: về thời thơ ấu của ông, về cuộc sống gia đình tại Trung tâm Huyến luyện du hành vũ trụ tại thành phố Ngôi sao (Star City) và những “đối thủ” của ông trong cuộc đua tìm người thực hiện chuyến bay vào vũ trụ đầu tiên.

Thế nhưng, giới phê bình lại cho rằng phim không mô tả được nhân vật một cách chân thực, mà Gagarin trong phim hoàn hảo đến mức ông chẳng còn chút cá tính nào. Ông chu đáo mua hoa tặng vợ, cẩn thận quấn tã cho con gái và nở nụ cười tươi sau khi trải qua cuộc sát hạch tại thành phố Ngôi sao.

“Trong phim, cá tính của Gagarin được che giấu một cách cẩn trọng. Điều đó khiến chúng ta không còn tin rằng, thế giới này từng có một người tên là Gagarin” - tạp chí tuần Ogonyok của Nga bình luận.

Trong khi đó, một nhà bình luận nói trên kênh truyền hình Rain rằng: “Đạo diễn Pavel Parkhomenko đã làm một bộ phim hồi tưởng như thể ông biến một câu chuyện từ tờ báo ngày Pravda thành phim”.

Tác phẩm điện ảnh này đã được Chính phủ Nga hỗ trợ kinh phí và nhận được sự ủng hộ của gia đình Gagarin, gồm người vợ góa của ông và 2 cô con gái Yelena cùng Galina.

“Ban đầu, gia đình Gagarin tỏ ra hoài nghi về dự án điện ảnh này vì trước đó một số nhà làm phim đã nỗ lực đưa câu chuyện của ông lên màn bạc, song bất thành. Đối với họ, đây là một chủ đề nhạy cảm và luôn có những lời đồn đoán không cần thiết. Gia đình Gagarin không tin rằng người ta có thể làm được một bộ phim tử tế. Song qua thời gian, họ đã đồng ý” - nhà sản xuất Oleg Kapanets nói tại một buổi chiếu giới thiệu phim ở Moskva.

Kapanets cho biết, ông đã đề nghị 2 cô con gái và vợ của Gagarin kể chi tiết về nhà du hành vũ trụ, chẳng hạn như Gagarin thường tặng vợ hoa gì (trong phim là hoa cúc).

Được giới chức vũ trụ Nga ca ngợi

Phim kết thúc khi Gagarin trở về trái đất, chứ không đề cập đến những năm sau này ông chơi thân với nhiều ngôi sao pop Xô Viết và các nhà lãnh đạo thế giới như Nữ hoàng Anh Elizabeth II.

Phim cũng không nhắc đến cái chết của ông ở tuổi 34 trong vụ tai nạn máy bay mà nguyên nhân của vụ tai nạn này chưa bao giờ được giải thích một cách đầy đủ.

Cuối phim có những thước phim tư liệu về Gagarin, trong đó là hình ảnh Gagarin có dáng vẻ đường hoàng, phóng khoáng và cười tươi, khác hẳn với chân dung ông trong phim.

Trước đây, gia đình Gagarin đã từ chối cho phép dựng một vở nhạc kịch về ông. Họ từng nhờ đến pháp luật buộc các nhà làm phim của một bộ phim hư cấu phải cắt bỏ hết những gì nhắc đến Gagarin và thậm chí còn phải đổi cả tên phim vì sử dụng tên ông.

Tuy nhiên, phim đã tái tạo một cách cẩn trọng quá trình luyện tập của Gagarin và chuyến bay cho thấy những cuộc sát hạch đáng kinh ngạc, như đọc thơ trong phòng xông ướt và sống trong con tàu vũ trụ chật hẹp.

Mặc dù bị giới phê bình chỉ trích, song phim lại nhận được lời ca ngợi của các nhà chức trách Cơ quan Vũ trụ Liên bang Nga sau khi họ xem phim.

“Thành thực mà nói, phim rất hay. Chúng tôi vẫn biết làm phim là như thế nào, chứ không chỉ có tên lửa” - ông Alexei Krasnov, phụ trách các chương trình bay tại Roscosmos, nói.

Thúc đẩy tinh thần yêu nước nhờ những người hùng

Đây là phim tiểu sử đầu tiên về Gagarin, mặc dù trong thời hậu Xô Viết đã có nhiều phim mô tả ông như một nhân vật biểu tượng.

“Phim thời Xô Viết mô tả Gagarin như một vị thánh và đây là một sai lầm. Trong khi đó, phim thời hậu Xô Viết lại xem ông là một phép ẩn dụ của cuộc sống Xô Viết” - tờ Ogonyok nhận định.

Phim được sản xuất khi Nga đang muốn thúc đẩy tinh thần yêu nước trong giới trẻ thông qua sự trợ giúp của những người hùng, điển hình là những người hùng trong thời Liên Xô.

Chẳng hạn như phim về ngôi sao khúc côn cầu Valery Kharlamov và đội của ông đã đánh bại đội tuyển Canada hồi năm 1972, mang tên Legend Number 17 (tạm dịch: Huyền thoại số 17). Bộ phim này đã thu về được 920 triệu ruble (28,5 triệu USD) sau khi được Chính phủ rót kinh phí làm phim. Đây là bộ phim truyện nhựa Nga đạt doanh thu cao nhất trong 5 năm trở lại đây. 

Hay như bộ phim về Vladimir Vysotsky, ca sĩ kiêm diễn viên được sùng bái trong những năm 1970, cũng gặt hái thành công và được Nhà nước cấp vốn.

Tuy nhiên, nhiều dự án điện ảnh khác lại khá chật vật sau khi có mặt tại các rạp chiếu. Điều này khiến nhiều người nghi ngờ phim Gagarin chỉ thu về được 10 triệu USD khi ra rạp chiếu. Trong dịp cuối tuần đầu tiên, phim đã thu về được 497.606 USD.

***

Hồi tháng 5, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phê bình một nhóm các đạo diễn hàng đầu Nga, trong đó có đạo diễn từng đoạt giải Oscar Nikita Mikhalkov, khi họ không làm được những tác phẩm điện ảnh lôi kéo công chúng tới rạp xem phim. Hiện nay, phim Nga chỉ chiếm được 15% lượng vé bán ra tại các rạp chiếu. Năm nay, Chính phủ Nga sẽ tài trợ 6,61 tỷ ruble (204 triệu USD) cho các dự án điện ảnh.