Nhà nghiên cứu Giang Quân giành Giải thưởng Lớn - Vì tình yêu Hà Nội

(Thethaovanhoa.vn) - Chiều nay (23/9), tại Trung tâm Thông tấn Quốc gia (số 5 - Lý Thường Kiệt, Hà Nội), Ban tổ chức giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội tổ chức Lễ công bố và trao giải thưởng lần 8 - năm 2015.

Tới dự lễ trao giải có ông Lê Hồng Sơn, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội; Nhà báo Ngô Hà Thái – Phó Tổng Giám đốc TTXVN; Nhà báo Hồ Quang Lợi, Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội; Nhà thơ Bằng Việt, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Hà Nội, Thành viên Hội đồng giám khảo; Nhà sử học Dương Trung Quốc, Tổng thư ký Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam...

Về phía BTC có Nhà báo Lê Xuân Thành, Tổng biên tập Báo Thể thao & Văn hóa (TTXVN), Trưởng BTC; đại diện gia đình cố họa sĩ Bùi Xuân Phái gồm cụ bà Nguyễn Thị Sính, phu nhân cố họa sĩ và con trai là họa sĩ Bùi Thanh Phương; nhà nghiên cứu Hà Nội Giang Quân; bà Dr. Meyer-Zollitsch - Giám đốc Viện Goethe Hà Nội; Nhà Sử học Dương Trung Quốc, Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên, cùng các cá nhân, tổ chức là chủ nhân của các đề cử hoặc là người đại diện, cùng đông đảo các phóng viên báo đài trung ương và địa phương.

Nhà báo Lê Xuân Thành, Tổng biên tập báo Thể thao & Văn hóa (TTXVN), Trưởng BTC giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội phát biểu tại lễ khai mạc: "Hàng năm, vào dịp sinh nhật cố danh họa Bùi Xuân Phái, giải thưởng mang tên ông lại trở thành một ngày hội của những người “vì tình yêu Hà Nội”. Báo Thể thao &Văn hóa (TTXVN) tự hào là những người đã khai sinh, vun vén cho ngày hội này để tri ân kịp thời những con người đã tận tâm, tận lực cống hiến cho Hà Nội thân yêu, qua đó đóng góp cho Hà Nội những nguồn lực văn hóa quan trọng để xây dựng và phát triển Thủ đô".

Ông Lê Xuân Thành nhấn mạnh, trải qua 7 mùa giải, Giải thưởng Bùi Xuân Phái được ví như “hàn thử biểu tình yêu Hà Nội”... Trong bảng vàng giải thưởng, bên cạnh tình yêu của những người con đất Việt, có cả những “tình yêu Hà Nội” của nhiều người nước ngoài đã được vinh danh. Đó là: TS.Oliver Tessier (quốc tịch Pháp); nhà ngoại giao Anh John Ramsden; Tiến sĩ người Nhật Bản Nishimura Masanari; Martin Rama (quốc tịch Uruguay)...

Những “tình yêu Hà Nội” của người nước ngoài nói trên là minh chứng cho thấy, giải thưởng Bùi Xuân Phái đã vươn tới tầm quốc tế, khích lệ sự cống hiến của những người không phải công dân Việt Nam đóng góp cho Hà Nội. Mùa giải lần 8 năm nay cũng thế. Nhìn vào danh sách đề cử, chúng ta thấy ngọn lửa vì tình yêu Hà Nội vẫn cháy sáng, lan tỏa, trải dài và xuyên suốt nhiều thế hệ, xuất phát và lan tỏa không chỉ từ chính những người Hà Nội mà còn được thể hiện, thấm đẫm trong những người con không phải sinh ra và trong bạn bè quốc tế. Điều đó một lần nữa khẳng định rằng; Hà Nội là nơi đáng sống, đáng yêu và thời nào Hà Nội cũng hội tụ được “nguyên khí” của cả trong và ngoài nước, đến sinh sống và cống hiến cho Thủ đô.

Bước vào phần đánh giá chuyên môn về giải thưởng, nhà thơ Bằng Việt, Chủ tịch Hội đồng giám khảo lên báo cáo về công tác chấm giải, chất lượng giải thưởng năm nay và công bố danh sách đề cử chính thức của giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần 8 -2015. Theo đó, Hội đồng Giám khảo đã chọn ra 10 đề cử cho các hạng mục: Giải thưởng Lớn, giải Tác phẩm, giải Việc làm và giải Ý tưởng.

Đề cử Giải thưởng Lớn cho nhà nghiên cứu Giang Quân, vì đã dành cả cuộc đời nghiên cứu về Hà Nội, là "cuốn từ điển sống về Hà Nội" với hơn 30 đầu sách chuyên khảo về đất và người Hà Nội.

Đề cử Giải Việc làm cho: Trung tâm Hà Nội học và Phát triển Thủ đô (ĐH Quốc gia Hà Nội và UNBD TP Hà Nội) bởi đây là ngôi nhà chung của các nhà khoa học “vì tình yêu Hà Nội”;  Những việc làm của thượng tá CSGT Lê Đức Đoàn: “Người tử tế giữa lòng Hà Nội” không chỉ tận tụy với nghề mà còn cứu được hơn 40 mạng người; Chuỗi các sự kiện, hoạt động thuộc dự án Hà Nội đẹp và chưa đẹp (Sở VHTT&DL Hà Nội) nhằm quảng bá “những góc nhìn nghệ thuật” đẹp về Hà Nội..

Đề cử Giải Ý tưởng cho: Dự án Xây dựng các đập dâng sông Hồng nhằm cải thiện giao thông thủy của Hà Nội về mùa khô, tàu bè không bị mắc cạn... của nhóm các nhà khoa học Viện khoa học Thủy lợi Việt Nam và Hội đập lớn và phát triển nguồn nước Việt Nam;  Đề án nghiên cứu phục dựng không gian Điện Kính Thiên tại Trung tâm Hoàng Thành Thăng Long nhằm “tái sinh” các bộ phận kiến trúc chính  và quan trọng nhất là Tòa Chính điện Kính Thiên; Chùm đồ án đoạt giải Cuộc thi tuyển Phương án thiết kế kiến trúc bảo tồn và phát huy giá trị khu di tích khảo cổ học 18 Hoàng Diệu.

Đề cử Giải Tác phẩm cho: Cuốn sách Hà Nội: Capital City do TS Michael Waibel (Viện Địa lý - Đại học tổng hợp Hamburg, Đức) làm Chủ biên, được viết bằng ba thứ tiếng (Đức, Việt, Anh) với trên 600 bức ảnh minh họa đã phản ánh đời sống muôn mặt của Hà Nội đang phát triển; Chùm tác phẩm về Hà Nội của nhà văn Trần Chiến (A đây rồi Hà Nội 7 món, Cậu ấm) đã “vẽ” lại nổi bật tính cách riêng của Hà Nội giữa những thăng trầm; Và phim tài liệu Hard rails across a gentle river (tạm dịch: Cầu bắc ngang sông) - một tổ hợp phim tài liệu ngắn lấy bối cảnh là khu vực xung quanh cây cầu Long Biên trăm tuổi của 4 nhà làm phim trẻ Trần Thanh Hiên, Phạm Thu Hằng, Đỗ Văn Hoàng.

10 đề cử năm nay là kết quả của một quá trình tìm kiếm, chọn lọc từ hàng chục các tác phẩm, ý tưởng, việc làm đáng ghi nhận trong thời gian qua. Tất cả các đề cử này đều được đánh giá là “có hàm lượng nghệ thuật và khoa học cao, gắn bó với các mặt của đời sống Hà Nội và thấm đượm một tình yêu Hà Nội” và xứng đáng được ghi nhận, tôn vinh. Và như truyền thống các mùa trước, ở hạng mục Giải thưởng Lớn, chỉ công bố duy nhất 1 đề cử.

Cuối cùng, phần quan trọng nhất của buổi lễ. Ông Lê Xuân Thành, Trưởng BTC, TBT báo Thể thao & Văn hóa (TTXVN) đã công bố kết quả giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì Tình yêu Hà Nội lần thứ 8 - 2015.

Ở hạng mục Giải thưởng Lớn - Vì tình yêu Hà Nội (trị giá 20 triệu đồng), duy nhất 1 đề cử và nhà nghiên Giang Quân đương nhiên được vinh danh. Sinh năm 1927, ở tuổi gần 90, ba lần tai biến là ba lần Giang Quân tưởng “mình phải rời xa Hà Nội”. Song, bệnh tật có thể khiến đôi chân ông tê liệt nhưng không thể làm tình yêu của ông với Hà Nội ngưng nghỉ. Ông yêu Hà Nội trên từng bước chân đi, từng bước trải nghiệm của đời mình và coi phần mình được đóng góp nhỏ bé cho Hà Nội là một niềm hạnh phúc không gì sánh nổi. Nhà văn và nhà nghiên cứu Giang Quân cũng đã được Thành phố Hà Nội trao tặng danh hiệu “Công dân ưu tú Thủ đô”.

Phát biểu sau khi nhận giải, nhà nghiên cứu Giang Quân xúc động chia sẻ: "Tôi với họa sĩ Bùi Xuân Phái từng quen biết và cộng tác với nhau trong suốt 20 năm trước đây, trong nhiều ấn bản phẩm, sách báo về Hà Nội. Có một điều tôi rất tiếc là ngày ấy chỉ có thợ khắc tay, do vậy tất cả các bản vẽ của Bùi Xuân Phái đều khắc trên gỗ, nhưng sau khi đưa đi in sách báo, tôi không nghĩ lấy lại các bản khắc gỗ đó, giờ tôi rất hối tiếc. Bởi có ai nghĩ được giá trị ngày mai tất cả các tác phẩm của chúng ta sẽ do thời gian, công chúng, lịch sử sẽ công nhận nó, cũng như hôm nay, sau 70 năm cầm bút, ở tuổi 89, tôi mới được sự công nhận của công chúng Hà Nội. Xin cảm ơn BTC, BGK và công chúng Hà Nội". 

Tiếp theo là hạng mục Giải tác phẩm - Vì tình yêu Hà Nội. Năm nay là một năm “bội thu” ở hạng mục này. Trên cơ sở 15 đề cử của Ban sơ khảo, Hội đồng Giám khảo đã quyết định trao 2 giải Tác phẩm - Vì tình yêu Hà Nội (trị giá 8 triệu đồng/giải) cho: Cuốn sách Hà Nội: Capital City của TS Michael Waibel và chùm tác phẩm về Hà Nội của nhà văn Trần Chiến.

Tuy nhiên, TS Michael Waibel đang ở Thái Lan, không kịp về Việt Nam nhận giải thưởng này mặc dù ông vô cùng háo hức trước phần thưởng bất ngờ vào sát dịp sinh nhật mình (24/9). Trò chuyện qua internet, TS Michael Waibelxúc động "muốn tặng giải thưởng của mình cho những cư dân Hà Nội mà ông yêu mến".

Bà Dr. Meyer-Zollitsch - Giám đốc Viện Goethe, thay mặt cho TS Michael Waibel (người Đức) đã lên sân khấu nhận giải tác phẩm thay. Đặc biệt, Viện Goethe hỗ trợ rất nhiều cho cuốn sách của TS Michael Waibel. Phát biểu sau nhận giải, bà Dr. Meyer-Zollitsch nói: "Tôi vinh hạnh và tự hào nhận giải cho cuốn sách Hà Nội: Capital City.  Đây là niềm tự hào và vinh hạnh lớn với chúng tôi".

Ngay sau đó, nhà văn Trần Chiến, tác giả của 2 cuốn sách đặc sắc về Hà Nội là A đây rồi Hà Nội 7 món (tản văn) và Cậu ấm (tiểu thuyết) cũng bước lên sân khấu nhận giải Tác phẩm – Vì Tình yêu Hà Nội từ nhà thơ Bằng Việt, Chủ tịch Liên hiệp các Hội VHNT Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng giám khảo.

Nhà văn Trần Chiến chia sẻ: "Giải thưởng này với tôi rất ý nghĩa dù tôi không phải là người gốc Hà Nội. Tình cờ hơn nữa là tôi ở cạnh nhà bác Phái, hay sang chơi và được phu nhân cố họa sĩ trao thêm tình yêu Hà Nội. Đặc biệt, nhiều bài viết trong cuốn sách A đây rồi Hà Nội 7 món của tôi từng đăng trên báo Thể thao & Văn hóa từ nhiều năm trước".

Năm nay, Giải Việc làm – Vì tình yêu Hà Nội (trị giá 8 triệu đồng) được trao cho Trung tâm Hà Nội học và Phát triển thủ đô (Đại học Quốc gia Hà Nội và Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội). Đây là ngôi nhà chung của các nhà khoa học “vì tình yêu Hà Nội”, là đầu mối tổ chức triển khai các hoạt động hợp tác nghiên cứu khoa học, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ yêu cầu phát triển bền vững của Thủ đô Hà Nội.

Và cuối cùng, 1 Giải Ý tưởng – Vì tình yêu Hà Nội (8 triệu đồng) được trao cho: Đề án nghiên cứu phục dựng không gian Điện Kính Thiên tại Trung tâm Hoàng Thành Thăng Long của Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội.

Ra đời từ năm 2008, nhân kỷ niệm 88 năm ngày sinh của danh họa Bùi Xuân Phái (1/9/1920 - 24/6/1988), Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì Tình yêu Hà Nội là sáng kiến của báo Thể thao & Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) và gia đình cố họa sĩ; nhằm tìm tòi, phát hiện và tôn vinh những tác giả, tác phẩm, việc làm, ý tưởng “có hàm lượng nghệ thuật và khoa học cao, gắn bó với các mặt của đời sống Hà Nội và thấm đượm một tình yêu Hà Nội”.

Trải qua 7 mùa giải, Giải thưởng được trao hàng năm, đã trở thành “ngày hội” của những tình yêu Hà Nội. Đã có 6 Giải thưởng Lớn – Vì Tình yêu Hà Nội được trao cho: Nhà Hà Nội học Nguyễn Vinh Phúc (2009), nhà văn Tô Hoài (2010), Giáo sư Phan Huy Lê (2011), nghệ sĩ guitar Văn Vượng (2012) và nhiếp ảnh gia Quang Phùng (2013), nhà nghiên cứu Vũ Tuân Sán (2014), cùng hơn 20 giải thuộc các mạng mục giải Tác phẩm, Ý tưởng, Việc làm.

Đặc biệt, đây là năm thứ 3 trong 8 mùa giải, dựa trên kết quả chấm của Hội đồng Giám khảo, BTC đã phải “phá lệ” trao 2 giải thưởng ở  hạng mục Giải Tác phẩm (riêng năm 2013, đã trao 2 giải ở hạng mục giải Việc làm). Điều đó, một lần nữa khẳng định rằng, xuyên qua bề nổi của cuộc sống đời thường Hà Nội, đôi lúc còn ngổn ngang, xô bồ, vẫn luôn có một Hà Nội nguyên vẹn, đích thực, một Hà Nội bề sâu với những con người, những tác phẩm, những việc làm, những ý tưởng đau đáu vì “Tình yêu Hà Nội”.

Mạnh Cường - Hoa Chanh