Đội tuyển Đức: Từ vô cảm sang trình diễn

(TT&VH)- Gary Lineker có câu nói nổi tiếng: “Bóng đá là trò chơi của 22 người với một quả bóng, và cuối cùng người Đức luôn chiến thắng”. Nhưng trước trận chung kết Champions League mới đây, ông nói rằng câu nói đó giờ không còn đúng nữa, và thực tế Bayern đã thua Chelsea. Điều gì đã thay đổi?

Giá trị Đức

Giá trị xuyên suốt của người Đức trong thời hiện đại là sự thực dụng, kỷ luật, và tinh thần thép.

Thực dụng nghĩa là đặt hiệu quả lên hàng đầu. Xét trong toàn cục, hiệu quả thường mang ý nghĩa kinh tế. Kỷ luật tạo ra một xã hội nề nếp, và những sản phẩm với chất lượng thượng thừa. Và tinh thần thép giúp người Đức vượt qua những thời kỳ đặc biệt khó khăn.

Từ một nước tư bản đi sau, họ đã nỗ lực vươn lên hàng đầu, và đặc biệt là đứng lên sau hai lần thất bại trong các cuộc Đại chiến Thế giới mà họ đóng vai trò trung tâm. Giờ thì Đức là trung tâm thực sự của cựu lục địa, với những thương hiệu hạng sang lớn nhất thế giới trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp. Như xe hơi chẳng hạn, cả ba thương hiệu hạng sang lớn nhất thế giới gồm BMW, Mercedes, Audi đều là thương hiệu Đức. Cả những thương hiệu siêu sang lớn nhất như Rolls Royce, Bentley tuy có nguồn gốc Anh quốc giờ cũng do người Đức sở hữu và quản lý.

Người Đức thực dụng, kỷ luật, và tinh thần thép- Ảnh Getty

Sự thực dụng, kỷ luật, và tinh thần thép cũng là những giá trị cốt lõi của bóng đá Đức từ sau Thế chiến II. Chức vô địch thế giới năm 1954 vẫn là huyền thoại từ sự kết hợp của ba giá trị đó. Giống như cả dân tộc Đức quật cường đứng lên tái thiết đất nước sau Thế chiến, đội tuyển Đức khi đó khá nghèo nàn về kỹ thuật đã quật cường đứng dậy sau thảm bại trước Hungary ở vòng bảng, và lạnh lùng đánh bại chính đối thủ này trong trận chung kết. Tất nhiên, đó không phải là lần duy nhất đội tuyển Đức thể hiện được các giá trị này.

Với người Đức, chiến thắng là cách tốt nhất để đứng lên sau thất bại. Và những chiến thắng thể thao lại tiếp thêm tinh thần và động lực cho cả đất nước trong công cuộc tái thiết. Đó là lúc chiến thắng như cứu cánh biện minh cho phương tiện, một thứ bóng đá gần như vô cảm. Sao không vô cảm, khi người Đức chủ trương dành 70 phút để ru ngủ và phá lối chơi của đối phương, 20 phút còn lại tăng tốc để kết liễu đối phương.

Tại sao đội tuyển Đức trình diễn?

Từ nửa sau thập kỷ 90 của thế kỷ trước, thất bại trở nên thường xuyên hơn với đội tuyển Đức. Các CLB Đức cũng thất bại trong việc chinh phục đỉnh cao châu Âu từ đầu thế kỷ này, sau danh hiệu vô địch của Bayern năm 2001. Điều gì đã xảy ra?

Những tiến bộ toàn diện về kinh tế, tổ chức xã hội, văn hóa hay thể thao đã đưa Đức trở thành cường quốc số 1 châu Âu và hàng đầu thế giới, tuy không có chiều hướng trở thành đế quốc như trước. Không còn hoàn cảnh xã hội cho vai trò của tinh thần thép, trái lại, niềm kiêu hãnh lớn dần đôi khi trở thành kiêu ngạo. Như khi Basler giơ ngón tay chiến thắng khi rời sân ở cuối trận chung kết Champions League 1999 dù Bayern mới chỉ dẫn 1-0.

Đó cũng là lúc người Anh với thứ bóng đá “ngây ngô” về chiến thuật nhưng đầy tính cống hiến bắt đầu bước lên bục chiến thắng ở cấp CLB. Nhưng quan trọng hơn, tính trình diễn giúp người Anh thăng tiến vũ bão trên khía cạnh kinh doanh bóng đá. Người Đức vốn thực dụng nên không thể bỏ qua phương diện này. Khi thứ bóng đá vô cảm không còn mang lại chiến thắng thường xuyên, và chiến thắng giờ đây không còn là mục đích tối thượng trong ngành kinh doanh bóng đá, người Đức đã thay đổi để chơi một thứ bóng đá “ra tiền” hơn.

Thứ bóng đá hừng hực khí thế suốt 90 phút mà đội tuyển của Jurgen Klinsmann đã trình diễn trên sân nhà tại World Cup 2006 là thời điểm thể hiện sự chuyển đổi của tư duy bóng đá Đức. Nó trở thành tư duy chủ đạo không chỉ của đội tuyển Đức sau đó mà của cả các CLB.

Hai năm trước, Bayern đi đến trận chung kết nhưng thất bại tâm phục khẩu phục trước Inter của Mourinho, còn đội tuyển Đức cũng thất bại theo cách tương tự trước Tây Ban Nha ở bán kết World Cup.

Hai năm sau, Bayern cũng đi đến trận chung kết nhưng thất bại đầy đen đủi trước Chelsea, còn khắc tinh mới của đội tuyển Đức là Tây Ban Nha thì đang suy yếu vì chấn thương và giảm động lực. Đã đến ngày cho sự trình diễn gặt quả ngọt chiến thắng?

Hồng Ngọc