Sao gốc Việt Michelle Phan bị kiện hàng triệu USD: Lằn ranh bản quyền thời YouTube

Tuần này, Michelle Phan bị hãng đĩa Ultra Records đâm đơn kiện tội vi phạm bản quyền lên Tòa án quận Los Angeles. Hãng đĩa cáo buộc Phan đã sử dụng trái phép những bản nhạc dance nổi tiếng do họ phát hành, thậm chí vẫn tiếp tục sử dụng dù đã được Hãng nhắc nhở nhiều lần.

“Dùng nhạc phải xin phép là không phải bàn cãi”

Trong đơn kiện, hãng Ultra yêu cầu Phan ngừng sử dụng âm nhạc của họ và bồi thường vi phạm bản quyền với mức phí 150.000 USD cho mỗi bài hát. Số bài hát Phan dùng trong các đoạn phim hướng dẫn trang điểm của cô là khoảng 45 bài, nhưng Ultra cho biết đó mới chỉ là thống kê sơ bộ. Vì vậy, nếu thua kiện, cô sẽ mất khoảng 7 triệu USD.

Các nghệ sĩ dưới trướng Ultra hiện có Kaskade (ngôi sao khá nổi), Fedde Le Grand, Benny Benassi, Axwell and The Bloody Beetroots. Một điều trái khoáy là chính Kaskade lại lên tiếng ủng hộ Michelle Phan, vì cho rằng chính những đoạn phim của cô đã góp phần quảng bá cho âm nhạc của hãng Ultra.

Stacy Debroff, giám đốc của một công ty mạng xã hội và trước đây từng là nhà tư vấn luật, nhận định rằng nếu cáo buộc của Ultra là đúng thì đây chắc chắc là một vụ sử dụng âm nhạc trái phép. “Sử dụng nhạc phải xin giấy phép là điều không phải bàn cãi. Điều đó không quá khó và cũng không đắt đỏ” – Debroff nói với trang Mashable.

Nghệ sĩ trang điểm Michelle Phan có thu nhập triệu đô nhờ YouTube

Theo chuyên gia này, thông thường các hãng đĩa sẽ không mất công kiện một vài đối tượng đơn lẻ vì sử dụng 1 hay 2 bài nhạc ít ỏi. Nhưng họ không thể bỏ qua việc kẻ khác sử dụng nhạc của mình để kiếm lời một cách cố ý, có hệ thống. Chẳng hạn, các công ty sử dụng nhạc đã được bảo vệ tác quyền trong những chiến dịch tiếp thị, quảng cáo.

Trong trường hợp của Phan, giá trị tiếp thị và sinh lời được thể hiện rõ nét. Cô không chỉ bán sản phẩm qua các đoạn phim của mình mà còn dùng ảnh hưởng với công chúng để thúc đẩy việc lập ra và duy trì các hoạt động kinh doanh khác, gồm một dòng mỹ phẩm gắn với tên cô.

Việc các đoạn video của Phan trở nên nổi tiếng và gây nhiều ảnh hưởng đã khiến cô từ một người đăng tải video phi lợi nhuận tới chỗ kiếm bộn tiền thông qua YouTube. Năm 2012, thu nhập của cô là 5 triệu USD. “Đây là một cá nhân đã có thương hiệu” – Debroff tuyên bố.

Michelle Phan sẽ kiện ngược Ultra

Bản thân Phan vẫn giữ im lặng về cáo buộc trên. Nhưng nói với Mashable, đại diện của cô đã phủ nhận việc sử dụng nhạc trái phép. Thậm chí phía Phan khẳng định cô đã có được sự cho phép từ hãng Ultra. Theo thông tin từ phía Phan, cô và nhóm đại diện pháp luật của mình đang chuẩn bị để khởi kiện lại hãng đĩa.

“Michelle Phan luôn có ý định quảng bá cho những nghệ sĩ khác, đặt nền tảng cho việc phổ biến tác phẩm của họ đến công chúng quốc tế. Chính Kaskade, ca sĩ có nhạc được Michelle sử dụng trong các đoạn phim, đã công khai ủng hộ cô chống lại cáo buộc của hãng đĩa và thừa nhận sự nghiệp của anh được hưởng lợi từ sự ủng hộ của Michelle” – đại diện của Phan cho biết.

Viết trên Twitter, Kaskade còn mạnh miệng tuyên bố: “Luật bản quyền ngày nay như một con khủng long vậy, không còn bắt kịp truyền thông thời đại mới”. Anh cũng đùa rằng Phan có gu âm nhạc tuyệt vời nên mới chọn nhạc của mình.

Đường ranh mờ giữa vi phạm và không vi phạm

Bình luận về vụ kiện giữa Ultra và Michelle Phan, tờ Forbes chỉ ra nhận thức thiếu đầy đủ của “thế hệ YouTube” về bản quyền, cũng như khó khăn trong việc phân biệt đâu là hoạt động có phép và trái phép trên YouTube. Trước đây, một bà mẹ đã bị hãng đĩa Universal kiện vì đăng đoạn phim con trai mình nhảy theo một bài hát của nam ca sĩ Prince. Tuy nhiên sau đó đoạn phim đã được làm rõ là không vi phạm vì phi lợi nhuận.

Video giới thiệu của Michelle Phan:

Còn lại, các trường hợp được xác định là vi phạm hiện nay trên YouTube khá phức tạp: có dấu hiệu kinh doanh, tiếp thị và thu lợi nhuận (như Michelle Phan), tác phẩm được xuất bản công khai hay không, ảnh hưởng của tác phẩm...