Khi 'bò sữa' truyền hình thực tế bị vắt kiệt

1. Vào thời điểm cuối năm 2013, theo thống kê của Thể thao & Văn hóa có khoảng 30 chương trình truyền hình thực tế. Nhưng bước sang quý 2 của năm 2014, con số đó tăng khoảng hơn 40 chương trình. Một sự tăng trưởng “nóng” khủng khiếp, chưa có dấu hiệu dừng lại.

Trong đó các loại format, chương trình THTT thi tuyển tài năng ca hát vẫn áp đảo. Đầu năm 2014, sau khi xem xong Chinh phục đỉnh cao, khán giả được “đãi” liền 5 chương trình một lúc: Vietnam Idol, Nhân tố bí ẩn, Học viện ngôi sao, Ngôi sao Việt - Super Star Lotte, Tuyệt đỉnh tranh tài.

Ngoài ra phải kể tới các chương trình chuẩn bị lên sóng như Giọng hát Việt nhí, Tôi là người chiến thắng (The Winner is)… Còn phải kể tới Vietnam’s Got Talent (chương trình tuyển đủ mọi tài năng, trong đó phần lớn là tài năng ca hát), Hợp ca tranh tài chưa biết bao giờ sẽ lên sóng.

 Học viện ngôi sao phát sóng 7 ngày/tuần, đuối sức trong việc thu hút khán giả

Bên cạnh đó, là các game show ca nhạc: Trò chơi âm nhạc, Cặp đôi hoàn hảo, Tôi tỏa sáng, Gương mặt thân quen, Đố ai hát được; các cuộc thi như Tuổi 20 hát, các chương trình ca nhạc (không phải THTT) như Bài hát yêu thích, Bài hát Việt, Giai điệu tự hào, Dấu ấn…

Tính sơ sơ cùng một lúc phải có cỡ 10 chương trình, gồm cả THTT, game show về ca nhạc lên sóng vào một thời điểm!

Xếp sau ca hát, là các chương trình THTT về nhảy múa, thời trang. Ngoài Bước nhảy hoàn vũ, phải kể tới Thử thách cùng bước nhảy, Vũ điệu đam mê, đặc biệt Bước nhảy hoàn vũ nhí sắp lên sóng. Thời trang thì có: Vietnam’s Next Top Model, Nhà thiết kế thời trang Việt Nam (Project Runway), Ngôi sao thiết kế Việt Nam…

2. Với tốc độ phát triển chóng mặt như thế này, THTT “ngốn” rất nhiều thí sinh, rất nhiều ngôi sao. Khán giả đã thấy THTT “quay vòng” thí sinh, người nổi tiếng tài tình thế nào. Có những thí sinh đi thi hết cuộc thi này đến cuộc thi khác, người nổi tiếng cũng vậy, có điều vì họ nổi tiếng nên ngoài làm thí sinh, họ còn làm giám khảo cho các chương trình khác. Những thí sinh, người nổi tiếng đã đoạt giải cao tại các cuộc thi có cơ hội làm MC, làm giám khảo các chương trình THTT khác. Có những cuộc thi ca hát không thể mời được ngôi sao, đã buộc phải mời tới những ca sĩ trẻ, thuộc diện bề nổi, thiếu chiều sâu chuyên môn vào ghế BGK. Khán giả không khỏi hồ nghi, những ca sĩ dạng này chuyên môn còn chẳng ăn ai, đi chấm thi kể cũng hơi kì.

Năm nào cũng sẽ có thêm nhiều tài năng mới xuất hiện, nhưng với mật độ dày đặc các chương trình THTT tuyển tài năng như hiện tại, tài năng sản sinh không kịp. Vietnam Idol năm qua đã buộc phải mở rộng quy chế đặc cách cho các thí sinh ở các trường nghệ thuật. Giọng hát Việt sau 2 mùa hoành tráng đã tạm ngưng, để nhường cho “người anh em” Nhân tố bí ẩn. Xếp chiếu dưới là Học viện ngôi sao, Ngôi sao Việt đang thiếu nhân tài trầm trọng. Nhiều khán giả xem xong không hiểu các chương trình này đang tuyển “tài năng” gì.

Sức ép cạnh tranh khiến các đài truyền hình buộc phải chạy đua. Các kênh lớn đều cố gắng phải có 1 đến 2 chương trình THTT để hút khán giả. Từ đầu năm 2014 đến nay, ba đơn vị Cát Tiên Sa, BHD, Đông Tây Promotion không ngừng tung ra các chương trình mới. Trung bình 1 tháng lại xuất hiện 1 chương trình THTT, hoặc 1 game show mới. BHD thậm chí còn sản xuất “thâm canh” format gameshow Sing if you can thành hai phiên bản Việt Đố ai hát được, Ai dám hát bán cho nhiều kênh khác nhau.

Nhìn vào số lượng chương trình THTT có cảm giác khán giả đang là “thượng đế” vì họ có quá nhiều sự lựa chọn. Các chuyên gia truyền hình dự đoán trào lưu THTT vẫn sẽ còn sống lâu, sống tốt. Hiển nhiên, đây là các chương trình thu bộn tiền quảng cáo, nên các đài sẽ không dễ gì từ bỏ mối lợi như vậy.

Tuy nhiên, khi THTT format ngoại nhập phát triển tràn lan, cạnh tranh quá nhiều, gây ảnh hưởng đến chất lượng nội dung, cũng là lúc đặt câu hỏi về sự phát triển của thể loại truyền hình này. Liệu khán giả có cần nhiều chương trình THTT giải trí đến như vậy không?

Với phim truyền hình, Chính phủ đã phải ra quy định về tỉ lệ % phim Việt lên sóng vào giờ vàng, với THTT cũng rất cần có một giới hạn như vậy.

Ngọc Diệp
Thể thao & Văn hóa