Nhạc Việt ngân vang ở đại học Mỹ

(Thethaovanhoa.vn) - Từ 14 đến 23/11, GS-TS âm nhạc Nguyễn Thuyết Phong cùng 3 nghệ sĩ nhạc truyền thống đến từ Việt Nam và nghệ sĩ David Badagnani sẽ có chuyến “lưu diễn” tới 8 trường đại học của nước Mỹ.

GS Nguyễn Thuyết Phong sống và thành danh tại Mỹ ông từng nhận giải thưởng Vinh danh nước Việt của báo điện tử Vietnamnet (2004) cùng đợt với GS-TS Trần Văn Khê, NSND Đặng Thái Sơn… Với những đóng góp cho ngành dân tộc nhạc học Mỹ trong việc biểu diễn, giảng dạy và truyền bá âm nhạc dân tộc Việt Nam, năm 1997 ông được Tổng thống Bill Clinton và Hội đồng Nghệ thuật quốc gia Hoa Kỳ trao tặng danh hiệu Danh nhân Di sản Quốc gia (National Heritage Fellow).

TT&VH có cuộc trò chuyện với GS-TS Nguyễn Thuyết Phong trong thời gian ngắn ông ở Việt Nam và chuẩn bị sang Mỹ cho những buổi biểu diễn nói trên.

* Cơ duyên nào mà giáo sư có cuộc biểu diễn âm nhạc truyền thống Việt Nam tại 8 trường đại học ở Mỹ sắp tới?

- Phải nói rằng, 40 năm sống ở nước ngoài, tôi biểu diễn ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là ở Mỹ. Năm nay, các trường đại học mời tôi giảng dạy về âm nhạc Việt Nam và mời biểu diễn với các nghệ sĩ đến từ Việt Nam. Tôi sẽ giảng dạy, thuyết trình và sau đó sẽ biểu diễn hoặc có buổi nói chuyện ngắn và biểu diễn kết hợp. Đây là lần thứ 3 chương trình được tổ chức (hai lần trước là vào năm 2010 và 2011).

* Cụ thể có bao nhiêu nghệ sĩ tham gia và họ sẽ biểu diễn những gì?

- Chương trình sẽ giới thiệu âm nhạc biểu trưng của 3 miền đất nước. Cũng chính vì vậy mà chủ đề của chương trình lần này là Ba dòng sông - một cội nguồn. Miền Bắc thì giới thiệu hát xẩm và nghệ sĩ đại diện đến từ Việt Nam là Khương Cường. Miền Trung thì giới thiệu ca Huế, nhã nhạc cung đình (do nghệ sĩ Ý Nhi đảm trách) và âm nhạc Tây Nguyên (do tôi phụ trách). Còn miền Nam thì giới thiệu hát bội của Nam bộ (nghệ sĩ Ngọc Khanh). Chương trình biểu diễn khoảng 90 đến 120 phút.

* Giáo sư có thể cho biết việc nghiên cứu và tiếp nhận âm nhạc dân gian, truyền thống Việt Nam ở các trường đại học Mỹ như thế nào?

- Dân tộc nhạc học được xem là môn học cần thiết trong các trường đại học Mỹ. Mỗi năm họ chọn chủ đề và nếu mời được người dạy thì đưa vào chương trình để thực hiện. Nhưng phải nói rằng, nước Mỹ có hàng ngàn trường đại học, việc giới thiệu quảng bá âm nhạc Việt Nam hoặc châu Á nói chung là rất đáng khích lệ và các trường đại học đón nhận rất nồng nhiệt, nhưng chúng ta không thể đáp ứng được nhu cầu quá lớn của các trường đại học. Điều đáng mừng là âm nhạc Việt Nam đã có mặt ở một số trường đại học lớn của Mỹ, trong đó có những trường danh tiếng như Đại học Havard, Đại học Yale…

* Ở Mỹ có nhiều người làm công việc thuyết trình âm nhạc truyền thống Việt Nam như giáo sư?

- Ở Mỹ hiện nay chỉ có mình tôi. Tôi cũng có hướng dẫn một số học trò làm luận văn thạc sĩ, tiến sĩ, nhưng họ là người ngoại quốc không thể bằng mình được. Mình sinh ra và lớn lên trong cái nôi âm nhạc Việt Nam, nên nó là hơi thở, máu thịt của mình…

* Theo giáo sư những vấn đề đặc sắc mà âm nhạc truyền thống Việt Nam hấp dẫn sinh viên Mỹ là gì?

- Không chỉ riêng âm nhạc truyền thống Việt Nam, mà âm nhạc truyền thống của mỗi quốc gia đều có những nét đặc sắc riêng. Trên thế giới cũng có một số nước có loại đàn 1 dây (mono corde) hoặc đàn tranh. Nhưng đàn bầu Việt Nam có cách diễn tấu bồi âm (harmonique), cách luyến láy rất độc đáo. Hoặc đàn tranh Việt Nam réo rắt, uyển chuyển, sâu lắng… Tất cả những điều đó có liên quan chặt chẽ đến thang âm, điệu thức, cách diễn tấu… Nói chung là họ thích những vấn đề “lý thuyết” nhạc cụ Việt Nam, đặc biệt là đàn bầu.

* Cám ơn giáo sư và chúc những buổi biểu diễn thành công.