Giải Biếm họa báo chí lần thứ III: "Miếng ghép ngược" giành giải Nhất

1. Giải Biếm họa Báo chí Việt Nam là sáng kiến của Báo Thể thao & Văn hóa -TTXVN được khởi xướng nhân dịp kỷ niệm 85 năm Biếm họa báo chí Việt Nam (1922 – 2007). Qua 2 lần tổ chức: Lần I (2007 – 2008) và lần II (2009 – 2010), đến giải thưởng năm nay, mặc dù Quy chế dự thi đã áp dụng các tiêu chuẩn rất khắt khe (hơn hẳn 2 kỳ đầu) của một giải biếm chuyên nghiệp như: mỗi tác giả không được gửi dự thi quá 5 tranh và khổ tranh phải từ A3 trở lên… nhưng kết quả thu được hết sức bất ngờ: Hơn 400 tác phẩm dự thi của gần 100 tác giả đã liên tục gửi về từ khắp mọi miền đất nước, trong đó hội tụ đầy đủ những gương mặt biếm hoạ xuất sắc nhất trong làng báo chí Việt Nam hiện nay.

Khoảng 5 thập kỷ vừa qua, trên thế giới đã xuất hiện rất nhiều tranh biếm họa về môi trường và có khá nhiều cuộc thi biếm họa quốc tế về nó. Một đề tài nóng, nhưng không mới vì đã được rất nhiều người khai thác, nên việc tìm được ý tưởng mới là khó; và đó chính là thách thức không dễ gì vượt qua cho các họa sĩ tham gia cuộc thi lần này. Nhưng gần 100 họa sĩ biếm họa chuyên và không chuyên đã tích cực đến với cuộc thi với khá nhiều ý tưởng hay. Hình ảnh đầy tính tượng trưng quốc tế như trái đất, thần Atlas v.v... xuất hiện ở khá nhiều tranh dự thi với nỗi đau vô bờ bến vì phải vác trái đất quá... bẩn. Bản sắc Việt Nam qua các tác phẩm âm nhạc, mỹ thuật, văn học tiêu biểu cũng được các họa sĩ biếm chế thành tác phẩm biếm họa. Cá chép trong tranh dân gian Lý ngư vọng nguyệt (tuyệt tác của dòng tranh Hàng Trống) sống động, quá đẹp về hình, về màu, thâm thúy về ý nghĩa là thế  bỗng... còn độc bộ xương bởi nước thải công nghiệp đen ngòm. Bốn gã trông hầm hố, đằng đằng sát khí tay cầm dao, rìu, cưa tay, cưa máy vây quanh một cây con mới nhú lá non. Một dàn nào súng cao su, nỏ và vô số súng săn vây thành một vòng tròn chĩa vào một con chim mới ra ràng còn nằm trong tổ. Ngành du lịch Việt Nam được hưởng lợi vì có họa sĩ biếm đã có sáng kiến biến các núi rác cao ngất trời trở thành các địa danh du lịch hấp dẫn. Một bất ngờ là có họa sĩ biếm còn chế cả nhạc giao hưởng: Tuyệt phẩm có tên “Dòng sông... đen” chắc khó có dàn nhạc giao hưởng lừng danh thế giới nào dám chơi...

Họa sĩ Trần Hải Nam (bút danh N9) đạt giải nhất với tranh: Miếng ghép ngược

2. Cuộc thi lần này cũng cho thấy sự phong phú, đa dạng về khả năng thể hiện mỹ thuật của tranh biếm họa: Tranh đen trắng bằng bút chì, bút sắt; tranh màu bằng thuốc nước, bột màu, acrylic; tranh đồ họa vi tính; ảnh ghép photoshop... Khác với tranh biếm họa được đăng báo nhỏ bằng bao diêm, bao thuốc lá làm người xem đôi khi hoa cả mắt mới hiểu được ý tranh, thì với khổ tranh dự thi A3(29,5 x 42 cm) và A2 (42 x 59,4cm), các họa sĩ biếm họa có điều kiện để thể hiện tay nghề của mình trước công chúng.

3. Qua 3 lần tổ chức giải Biếm hoạ báo chí Việt Nam, BTC và HĐGK giải thưởng tin tưởng và tự hào rằng đã có những lớp hoạ sĩ biếm được khẳng định và vinh danh từ giải thưởng này. Năm nay, các họa sĩ gạo cội như: NOP (Hà Xuân Nồng), DAD (Đỗ Anh Dũng), LEO (Lê Phương), Phạm Thành Chung, những người từng đoạt giải các giải lần I và lần II vẫn giữ được phong độ tốt, có nhiều tác phẩm được HĐGK đánh giá cao. Bên cạnh đó là sự xuất hiện của họa sĩ mới khá xuất sắc mang bút danh N9 (Trần Hải Nam).

Nhưng trên hết, giải thưởng đã trở thành một ngày hội 2 năm một lần của những người yêu biếm hoạ trên toàn quốc, là dịp để họ được gặp nhau cùng mài sắc tiếng cười, thứ vũ khí vô cùng sắc bén có khả năng tác động trực diện và không khoan nhượng vào những cái xấu, cái ác, cái chậm tiến trong cuộc sống. Không chỉ nâng cao tính chuyên nghiệp về mặt nội dung, năm nay để tiếng cười đó đến được gần hơn, chủ động và trực diện hơn với công chúng: Với sự hợp tác của LUALA, BTC Giải thưởng đã quyết định mang các tác phẩm xuất sắc nhất của cuộc thi ra triển lãm ngay tại hè phố số 61 phố Lý Thái Tổ - Hà Nội, để mọi người dân và du khách qua đây, đều có thể dừng lại xem tranh biếm hoạ, cùng cười và cùng ngẫm ngợi với các hoạ sĩ biếm về môi trường sống của tất cả chúng ta.

Năm nay Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định tiếp tục tặng Giải thưởng đặc biệt của Hội cho họa sĩ có tranh tốt tham gia cuộc thi này, cũng như có nhiều tranh biếm họa có chất lượng đã được đăng báo trong 2 năm qua, 2010-2011...

Thành công của Giải biếm họa báo chí Việt Nam lần III - Cúp Rồng tre (2011-2012), một lần nữa khẳng định sự đặc sắc, vai trò không thể thiếu của biếm họa đối với báo chí, với nền mỹ thuật nước nhà, đúng như nhận xét của Đại sứ Đan Mạch tại Việt Nam và Lào, ngài John Nielsen, đại diện các nhà tài trợ cuộc thi : “Ưu thế lớn nhất của tranh biếm họa là sự tiếp cận trực tiếp và ngắn gọn những vấn đề nóng nhất của cuộc sống thường ngày... Nụ cười và sự sảng khoái từ tranh biếm họa là điều không thể thiếu được đối với một tờ báo muốn hướng tới độc giả”.

Danh sách các tác giả đoạt giải:

* 01 Giải Nhất (trị giá 20 triệu đồng, Cúp Rồng tre) được trao cho:

- Họa sĩ Trần Hải Nam (bút danh N9) với tranh: Miếng ghép ngược

* 02 giải Nhì (trị giá 10 triệu đồng/giải) được trao cho:

- Họa sĩ Nguyễn Hữu Lộc (bút danh H.Lộc) với tranh: Cá hóa thạch

- Họa sĩ Hà Xuân Nồng (bút danh NOP) với tranh: Giao hưởng "Dòng sông đen"

* 02 giải Ba (trị giá 6 triệu đồng/giải) được trao cho:

- Họa sĩ Đỗ Anh Dũng (bút danh DAD)với tranh: Ăn cả phần của tương lai

- Họa sĩ Nguyễn Hữu Đức (bút danh đức) với tranh: Đã nằm trong "Cao hổ cốt"

* 05 giải Khuyến khích (trị giá 2 triệu đồng/giải) được trao cho: 

- Họa sĩ Phạm Thành Chung với tranh: Chúa Cứu Thế

- Họa sĩ Nguyễn Minh Đông (bút danh điop) với tranh: Giữa vòng vây

- Họa sĩ Hồ Hữu Phúc (bút danh lúa)với tranh: Hãy đợi đấy

-  Họa sĩ Lê Phương (bút danh Leo) với tranh: Không đáy

-  Họa sĩ Nguyễn Đức Trí (bút danh Viiip) với tranh: Bao nhiêu là đủ?

* Giải Cộng đồng mạng bình chọn (trị giá 5 triệu đồng) được trao cho:

- Họa sĩ Trần Thanh Trung (bút danh cua con) với tranh Mồi ngon.

* Hội Nhà báo Việt Nam trao Giải Đặc biệt cho Họa sĩ Đỗ Anh Dũng (bút danh DAD),  vì những tác phẩm dự thi có chất lượng cao trong khuôn khổ Giải Biếm họa Báo chí Việt Nam lần III - Cúp Rồng Tre - Chủ đề: Môi trường & Biến đổi Sinh thái và những đóng góp tích cực cho hoạt động Biếm họa báo chí Việt Nam trong năm 2011 - 2012.