Nations League vẫn là 'gánh nặng' của bóng đá châu Âu

Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA) đã nỗ lực rất nhiều nhưng phát kiến Nations League dường như vẫn đang chỉ là gánh nặng của nền bóng đá lục địa già.

1. Nations League đã bước sang mùa thứ 4, với các cặp đấu tứ kết đáng chú ý như Hà Lan vs Tây Ban Nha, Croatia vs Pháp, Đan Mạch vs Bồ Đào Nha và Italia vs Đức. Dù đây đều là những trận cầu tâm điểm, nhưng câu hỏi được đặt ra là nó đã đủ để hấp dẫn với người hâm mộ.

Ra mắt năm 2018, giải đấu được UEFA kỳ vọng sẽ thay thế những trận giao hữu quốc tế nhạt nhòa bằng các cuộc đối đầu cạnh tranh, mang lại ý nghĩa thể thao thực sự. Thể thức chia thành 4 hạng đấu – League A, B, C, D – cùng cơ chế thăng hạng, xuống hạng đã phần nào đạt được mục tiêu ban đầu.

Nhà vô địch năm 2023 Tây Ban Nha với chiến thắng kịch tính trước Croatia là minh chứng cho những khoảnh khắc đáng nhớ mà giải đấu tạo ra. Việc bổ sung vòng tứ kết từ mùa này, với các trận lượt đi và về diễn ra vào tháng 3/2025, cũng thể hiện nỗ lực của UEFA trong việc duy trì sự liên tục và hấp dẫn.

Tuy nhiên, không phải ai cũng đánh giá cao sáng kiến này. Nhà báo Mark Ogden của ESPN từng nhận xét rằng Nations League "là một ý tưởng hay trên giấy, nhưng thực tế lại giống như một gánh nặng trong lịch thi đấu ngột ngạt". Chỉ League A, nơi quy tụ các đội bóng lớn, mới thực sự thu hút người hâm mộ trung lập, trong khi các hạng thấp hơn dần rơi vào quên lãng.

2. Sự bành trướng của bóng đá cấp CLB đang tạo ra áp lực không nhỏ lên các giải đấu đội tuyển như Nations League. Với Champions League 2024/25 chuyển sang thể thức mới gồm 36 đội và tăng đáng kể số trận đấu, các cầu thủ hàng đầu phải thi đấu liên tục từ tháng 8 đến tháng 5, chưa kể các giải quốc nội như Premier League hay La Liga kéo dài với lịch trình dày đặc.

Dù được tổ chức xen kẽ, Nations League thường khiến cầu thủ rơi vào tình trạng quá tải, làm giảm chất lượng thi đấu. Một khảo sát của The Athletic năm 2023 chỉ ra rằng 68% người hâm mộ châu Âu ưu tiên theo dõi các trận đấu CLB hơn đội tuyển, trừ những sự kiện lớn như EURO hay World Cup. Điều này không khó hiểu khi các giải đấu CLB mang lại sự kịch tính, đầu tư và gắn kết lâu dài với người xem.

Trong bối cảnh đó, Nations League dường như trở thành "kẻ ngoài cuộc". Nhà báo Gabriele Marcotti của ESPN từng mỉa mai rằng ngoài người hâm mộ của các đội như Gibraltar hay Malta, hiếm ai quan tâm đến các trận đấu ở League D. Thậm chí ở League A, sức hút cũng chỉ giới hạn ở những cuộc đối đầu đỉnh cao.

3. Để tồn tại và phát triển, Nations League cần một cuộc cải tổ sâu sắc. Trước hết, UEFA có thể xem xét rút gọn lịch thi đấu, giảm tải cho cầu thủ và tăng tính chọn lọc cho các trận đấu. Thay vì duy trì 4 hạng đấu với sự chênh lệch lớn về sức hút, việc tập trung nâng cao tính cạnh tranh cho League B và C – chẳng hạn bằng cách gắn kết giải đấu với vòng loại World Cup hoặc EURO – có thể tạo ra ý nghĩa thiết thực hơn.

Cựu HLV Arsene Wenger từng nhấn mạnh: "Bóng đá hiện đại không thiếu trận đấu, mà thiếu những trận đấu thực sự có giá trị". Nếu không thay đổi, Nations League có nguy cơ trở thành một giải đấu mờ nhạt giữa cơn lốc bóng đá CLB. Một hướng đi khác là tăng cường truyền thông và giá trị thương mại cho các hạng đấu thấp hơn, biến chúng thành bệ phóng cho các đội bóng nhỏ, thay vì chỉ là sân chơi của những "ông lớn" ở League A.

Dù vòng tứ kết 2025 vẫn cho thấy tiềm năng với các cặp đấu hấp dẫn, điều đó chưa đủ để đảm bảo tương lai lâu dài. UEFA cần hành động quyết liệt để Nations League không chỉ là một giải đấu tồn tại trên danh nghĩa, mà thực sự trở thành một phần không thể thiếu trong bức tranh bóng đá châu Âu, cân bằng giữa lợi ích đội tuyển và sức ép từ cấp CLB.

T. Giáp