Tiếp chuyện tìm HLV cho ĐTQG: Tìm tướng và dụng tướng

(TT&VH) - Ba quân dễ chọn, một tướng khó tìm. Tìm được tướng tài đã khó, sử dụng ông tướng đó hiệu quả càng nan giải. Bóng đá VN vẫn đang quanh quẩn bài toán tìm tướng và năng lực dụng tướng!

CLB BĐ Hà Nội đang rơi vào cuộc khủng hoảng HLV trưởng sau khi HLV Nguyễn Thành Vinh chia tay. V.HP cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự, nếu như ông Hải “lơ” dỗi mà bỏ về Hà Đông. Sài Gòn FC đang phải dùng cò Đại làm HLV mấy vòng rồi.

Rất nhiều CLB khác cũng rất nan giải trong việc tìm phương án thay thế HLV khi cần thiết. Những cuộc thay tướng ở ta đều có mẫu số chung: bị động, luẩn quẩn và có gì đó phũ phàng!

Ma trận tiêu chí

2 vế đầu có thể hiểu khi sự chuẩn bị đội ngũ HLV ở ta chưa tốt, qua 12 năm chuyên nghiệp. Tại sao ngày xưa, thời bao cấp khó khăn đủ bề, vẫn sản sinh nhiều “danh tướng” bóng đá.

Việc đối xử với HLV ở ta rất phũ phàng, thậm chí vô lối. HLV là người quyết định đến sự phát triển của CLB về lâu dài. Chinh phục được thành tích nhất thời, nhiều khi có thể nhờ may mắn, thời thế. Còn, xây dựng được bản sắc, lối chơi cho CLB, tướng tài hay không biết ngay. Tất nhiên, muốn thế cần phải có thời gian, cần môi trường tốt.

 Thời gian HLV Falko Goetz chia tay bóng đá VN đủ dài để VFF tìm kiếm một ứng viên khác thay thế. Ảnh: TUV

Nếu cầu thủ tài đã quý, thì HLV giỏi càng quý hơn. Ngày xưa, Lưu Bị phải “tam cố thảo lư” mới rước được Khổng Minh về. Người xưa trọng dụng người tài là thế đấy! Lịch sử VN cũng không ít ông vua đã phải thân chinh đến các “lều cỏ” để cầu thị người tài, hiền sỹ.

Kể cả bình diện ĐTQG, chúng ta có thể thấy việc lâu nay, các HLV nội được sử dụng trên ĐTQG rất dễ tủi thân. Chế độ thấp, quyền rơm, vạ đá. Ngay cả khi VFF mới đây chủ trương dùng thầy nội, thì cũng kiểu nghe ngóng. Đến khi, các ứng cử viên lẫn các ông chủ của họ kêu trời thiếu được tôn trọng, thì mới có lời.

Có lẽ, chưa có nền bóng đá nào như ở ta, việc tuyển chọn HLV bị trói chặt bởi những yếu tố đặc thù,  chẳng khác gì một ma trận những tiêu chí. Với thầy ngoại, rào cản đầu tiên là… tiền đâu, bài toán kinh phí để trả lương cho thầy ngoại luôn như một thách thức nghiêm trọng khi một hồ sơ gửi về.

Phải hiểu biết về bóng đá châu Á và ĐNÁ; phải là người từng dẫn dắt các ĐTQG, CLB và có thành tích trong sự nghiệp cầm quân…

Việc mở “cửa” cho HLV nội đã tạo một làn gió mới thì vấp phải thách thức bởi tiêu chí: phải chuyên trách! Phản ứng dường như lập tức, chẳng có HLV (có chất) nào mặn mà và dũng cảm hô xung phong bỏ CLB mà lên nắm ĐTQG.

Giờ đây, VFF đối diện với 3 bài toán: một là phải thỏa hiệp: cho HLV nội được kiêm nhiệm; sử dụng HLV nội khác đang mất việc, hoặc rảnh rỗi; quay sang dùng HLV ngoại.

Thời gian chuẩn bị cho việc tìm tướng lần này rất nhiều. Thế nhưng, chúng ta vẫn thấy sự bế tắc, bị động như bao lần trước. Không loại trừ khả năng nước đến chân mới nhảy, dẫn đến việc quay lại bổn cũ, chọn người cũ kiểu như HLV Alfred Riedl(2005), HLV Henrique Calisto (2008) hoặc là dùng một HLV thiếu cá tính, đang rỗi việc.

Cần thay đổi tư duy

Bất cứ khả năng nào, thì VFF vẫn phải nhìn thẳng thực tế: việc sử dụng HLV cho các ĐTQG lâu nay là chưa hợp lý, chưa phát huy được những tài nguyên bóng đá nước nhà, chưa  tạo được một bản sắc, lối chơi rõ ràng mang tính ổn định và kế thừa cho 2 ĐTQG.

Việc HLV ngoại, trong đó không ít ông thầy giỏi và đáp ứng tiêu chí cơ bản (hiểu bóng đá VN, Đông Nam Á), nhưng đa số thất bại nói lên điều gì? Tương tự, mới đây các HLV nội có chất đều đồng thanh lắc đầu từ chối chuyên trách?

Rõ ràng, phần nào chứng minh môi trường hành nghề HLV ở 2 ĐTQG không ổn, nếu như không muốn là tạo cảm giác bất trắc.

Đã đến lúc, cần thay đổi tư duy trong việc tìm chọn HLV cho các ĐTQG. Nên xem lại các tiêu chí, tránh cứng nhắc. Ví dụ, tiêu chí lương và các khoản đãi ngộ khác. Phải nói rằng, giờ đây bóng đá VN thừa sức trả lương cao (thậm chí rất cao) cho HLV ngoại giỏi. VPF “nhoắng một cái” có thể khai sinh Hội đồng bảo trợ bóng đá VN, tập hợp cả nghìn tỷ đồng. Vậy thì, có khó khăn gì để việc chúng ta tìm một HLV thật đàng hoàng, có tên tuổi, trả lương cao cho họ. HLV giỏi, họ càng không đến VN nếu như lương làng nhàng.

Với HLV nội, nếu lên ĐTQG với những áp lực, hy sinh như thế, họ cần được nhận cao tương đương, hoặc hơn những gì đang được hưởng tại CLB.

Tiêu chí am hiểu bóng đá VN khu vực, châu Á liệu đến thời điểm này có phải là cốt tử? Một HLV thực sự giỏi, cộng thêm VFF chuyên nghiệp, hỗ trợ tối đa; các trợ lý cùng cầu thủ cũng chuyên nghiệp, thì những khoảng cách tất yếu chắc chắn sẽ được khỏa lấp cơ bản.

Cuối cùng, dụng tướng thành hay bại, vẫn phải trách người sử dụng. Trách nhiệm đó phải thuộc về VFF. Chúng tôi lại phải nhắc lại, đã có quá nhiều bài học trong việc chọn và sử dụng HLV trưởng ĐTQG. VFF lần này, sau khi HLV Flko Goetz chia tay, cũng có quá nhiều thời gian để tìm một ông thầy khả dĩ nhất thay thế. Không làm được, thì thật là khó ăn nói với dư luận cả nước, thật có lỗi!

NGỌC HÒA