Góc nhìn chuyên gia: Chú mèo của Gareth Southgate

Trận đấu vòng 1/8 gặp Slovakia vào Chủ nhật tại Gelsenkirchen có thể sẽ là trận cuối cùng của Southgate với đội tuyển Anh sau gần 8 năm nắm cương vị này. Nếu thua, ông gần như sẽ phải nói lời chia tay, ngay cả khi ông còn 6 tháng hợp đồng làm việc.

1. Và tính xa hơn, ngay cả khi Anh giành chiến thắng và tiến vào tứ kết gặp Ý hoặc Thụy Sĩ vào thứ Bảy tuần tiếp theo, tình hình vẫn không có gì thay đổi: Một trận thua có thể chấm dứt tất cả.

Cảm giác ở cuối một chặng đường này là hoàn toàn mới mẻ đối với đội tuyển Anh hiện tại. Chỉ có ba người trong số họ - Harry Kane, Kyle Walker và John Stones - đã có mặt trong trận cuối cùng của Roy Hodgson, mà họ đã để thua Iceland, rồi bị loại khỏi EURO 2016.

Hầu hết những cầu thủ này chưa từng trải qua tình huống dữ dội như khi họ phải nghe cả sân la ó sau trận hòa không bàn thắng với Slovenia ở Cologne vào thứ Ba, xác nhận vị trí... đầu bảng C của đội Anh. Gareth Southgate cũng vậy: Ông đã từng bị các cổ động viên Anh la ó nhiều lần, từ Molineux cho đến Milan, nhưng chưa bao giờ bị ném vật thể lạ vào người, như trận vừa qua.

Phong độ của đội tuyển Anh ở vòng bảng khiến các CĐV hoang mang: "Tam Sư" không có một bộ khung đáng tin cậy, và mỗi lần xem họ thi đấu, các chuyên gia và bình luận viên cũng "loạn đao pháp" theo.

2. Ở tuyến giữa, một số chuyên gia cho rằng Kobbie Mainoo hoặc Adam Wharton là câu trả lời, hoặc tư vấn cho ông Southgate kéo Jude Bellingham lùi sâu xuống. Một số người thích năng lượng của Conor Gallagher và một số khác cho rằng thử nghiệm Trent Alexander-Arnold khá thành công.

Một số người cho rằng Phil Foden nên được xếp đá vị trí số 10, nhưng cũng có người đề xuất anh nên bị loại bỏ hoàn toàn. Bukayo Saka đã là cầu thủ sáng giá nhất của Anh cho vị trí cánh phải, nhưng cũng có những bài báo tư vấn Southgate rằng nên để Saka chuyển sang cánh trái hoặc thậm chí cho anh chơi... hậu vệ trái.

Một số tin rằng Cole Palmer, người đã chơi xuất sắc khi vào sân thay người trong trận gặp Slovenia, xứng đáng được đá chính. Và thậm chí có những người muốn Harry Kane, đội trưởng và cầu thủ ghi bàn nhiều nhất cho đội tuyển Anh, bị loại bỏ khỏi đội hình chính.

Trong suốt một năm qua, các cầu thủ Anh đã tha thiết bày tỏ nguyện vọng rằng họ thích làm việc với Southgate và muốn ông ở lại. Nếu đó thực sự là suy nghĩ của họ, họ vẫn còn cơ hội để biến điều đó thành hiện thực, hoặc ít nhất là làm cho nó trở nên khả thi hơn, bắt đầu từ cuối tuần này. Nhưng rồi trận gặp Slovenia, tất cả những gì họ thể hiện chỉ mang lại sự thất vọng.

Ở những giải đấu lớn gần nhất, tuyển Anh thường có một kế hoạch mạch lạc và tuân thủ nó, dù trận đấu có đi theo chiều hướng nào đi chăng nữa. Nhưng ngay bây giờ, lần đầu tiên kể từ khi Southgate thay thế Sam Allardyce vào mùa thu năm 2016, không rõ kế hoạch của họ là gì. Bộ khung nào là ổn nhất và sơ đồ nào là lựa chọn tối ưu, Southgate đều chưa có câu trả lời thỏa đáng.

Điều tích cực duy nhất là, sau vòng bảng, "Tam Sư" chỉ để thủng lưới một lần duy nhất. Tây Ban Nha có số liệu phòng ngự tốt hơn, khi giữ sạch lưới trong cả ba trận đấu, nhưng xét theo thống kê xác suất bàn thắng kỳ vọng, họ đáng ra đã thủng lưới 2,7 lần. Con số của tuyển Anh là 1,1, thấp nhất trong giải đấu. Họ chỉ bị đánh bại bởi cú sút từ xa khó tin của Morten Hjulmand, trong trận hòa 1-1 với Đan Mạch.

3. Thường thì phòng ngự, chứ không phải tấn công, mới là thứ giúp một ứng cử viên có thể vô địch ở các giải đấu quốc tế lớn, và tuyển Anh thực sự rất chắc chắn. Nhưng điều đáng lo ngại là theo bảng xếp hạng FIFA, bảng đấu của tuyển Anh chỉ thuộc loại trung bình, nếu không muốn nói thẳng luôn là yếu nhất nhì giải.

Tuyển Anh đã vô hiệu hóa những chân sút như thế nào? Liệu Aleksandar Mitrovic, Rasmus Hojlund và Benjamin Sesko có xứng đáng để làm các hàng phòng ngự phải quá bận tâm?

Lần đầu tiên trong 8 năm qua, chúng ta nhìn thấy Southgate tỏ ra bối rối đến thế, và đội tuyển Anh mất phương hướng đến vậy. Ở EURO 2022, họ đã chơi rất hay và chỉ thua vì những tình huống bất khả kháng. Hôm nay, Southgate có vẻ đang quá thận trọng và cố gắng gạt bỏ những sai sót đến nỗi không còn chú ý vào phong cách của "Tam Sư" nữa. Và giờ thì khi thời gian của ông với tuyển Anh kết thúc, đội bóng này lại đang có hình dáng của một… chú mèo, hơn là sư tử.

Phạm An