Dòng thơ được giới trẻ yêu thích: Đặc trưng của dòng thơ bán chạy

(Thethaovanhoa.vn) - Bất kỳ hiện tượng gây sốt nào rồi cũng sẽ dần chìm vào quên lãng nếu không có thực lực gây ấn tượng sâu sắc và tạo ra những giá trị thực sự đối với công chúng.

• Dòng thơ được giới trẻ yêu thích (Kỳ 1): Sự xuất hiện của những tác giả 'hot'

Dòng thơ được giới trẻ yêu thích cũng không nằm ngoài quy luật tất yếu này. Ngoài những tác động và điều kiện khách quan của môi trường đương đại, chính những gì được thể hiện trong các tác phẩm này mới là điều gây hứng thú đối với người đọc.

Bút pháp không cần mới

Giai đoạn đầu trong văn học mạng ở nước ta, tức khoảng thập niên đầu thế kỷ 21, các tác giả hầu như chú trọng vào việc cách tân thể loại, cách tân thi pháp, thách thức mãnh liệt vào các lối viết truyền thống. Đặc biệt là thách thức số đông người đọc. Các sáng tác văn chương này được xem là dành cho nền “văn học thiểu số”.

Ngay sau giai đoạn này, có một dòng văn học chọn lối đi tiệm cận với số đông. Như đến thời kỳ của thơ Nguyễn Phong Việt trở đi, các tác giả này không chủ trương vào việc làm mới thơ ca theo kiểu cách tân thể loại hay ngôn ngữ. Đó có thể là thơ tự do, thơ văn xuôi hay thơ lục bát, bốn chữ, năm chữ như các bật tiền bối đã làm cũng không sao. Họ lựa chọn đến thẳng trái tim độc giả bằng lối nói gần gũi, trực tiếp thâm nhập vào cảm xúc người khác và không khước từ bất kỳ thể thơ nào.

Những bài thơ văn xuôi của Nguyễn Phong Việt làm hàng chục ngàn bạn đọc xao xuyến thì những câu lục bát như “Chỉ vì người hẹn một câu/ Mà ta lỡ cỡ chừng đâu một đời” trong tập Ôm mỏ neo nằm mộng những chân trời của Nguyễn Thiên Ngân cũng có ngần ấy tín đồ yêu thơ.

Bên cạnh việc không lựa chọn thể loại, bút pháp của những tác giả ở dòng thơ bán chạy cũng không đi xa hơn bút pháp lãng mạn là mấy. Chỉ là họ lựa chọn một lối “thơ sến” bằng giọng nói của người trẻ hôm nay, nên cũng không quá khó hiểu khi nó được đông đảo người đọc tiếp nhận.

Điều này cũng cho thấy, mỹ cảm của chủ nghĩa lãng mạng vẫn là một thứ mỹ cảm thời thượng trong xã hội hôm nay. Giống như nhạc xưa, nhạc bolero đến nay vẫn còn được thích nghe.

Một kiểu “hit” V-pop phiên bản văn chương

Trong chương trình Trò chuyện cùng sao (Báo Thể thao và Văn hóa - TTXVN), ca sĩ Erik có chia sẻ công thức xây dựng một ca khúc “hit” là, đầu tiên phải có câu “keyword” trong ca từ kiểu như “sau tất cả mình trở về với nhau” để mọi người có thể viết lên status trên Facebook.

Ngôn ngữ thơ của những tác giả trẻ này khá gần ca từ của những bài hit trong V-pop hôm nay. Ở những bài thơ của họ luôn dễ tìm ra những câu trích dẫn dễ gây ấn tượng như “Có bao nhiêu người đã đi qua thương nhớ mà quên được nhau?” (Nguyễn Phong Việt), “Anh ngủ thêm đi anh em phải dậy lấy chồng“ (Nồng Nàn Phố)… Có ý kiến cho rằng thơ Lu đồng điệu với âm nhạc của Ngọt. Và những tác giả còn lại bạn sẽ dễ bắt gặp ở đó những đồng điệu với Phạm Hồng Phước hay Mr Siro…

Cùng với phong cách ngôn ngữ này, các tác giả cũng khá chú ý đến việc đầu tư cho trình bày không kém nội dung thơ rồi bạn đọc đem những quotes (trích dẫn) làm thành những postcard bắt mắt và chia sẻ rộng rãi trên mạng. Cách chia sẻ này tự nó mang tính trẻ trung nên nó trở nên hợp thời một cách nhanh chóng và phổ biến.

Tuy nhiên, cá tính riêng biệt của các tác giả thơ nói trên thể hiện ở giọng thơ cũng như nội dung chính là điều giúp họ định hình một chỗ đứng trong lòng người đọc. Nếu Nguyễn Phong Việt là giọng thơ của người trẻ cô đơn trong tâm thức thị dân hiện đại thì giọng thơ của Du Phong là tiếng nói của nỗi buồn trong tình yêu và tuổi trẻ, thơ Lu là tiếng thơ của chàng lãng tử Hà thành hiện đại.

Riêng Nồng Nàn Phố lại là giọng thơ của nữ tính mạnh mẽ. Chị được xem là hiện tượng thơ “một bài” qua giọng thơ nữ tính ấy. Cách nói “Anh ngủ thêm đi anh em phải dậy lấy chồng” của Nồng Nàn Phố thường được đem ra so với thơ của Vi Thùy Linh cách đây hơn 10 năm. Nhưng khác với Linh ngay từ đầu là một hiện tượng thơ của giới phê bình, Nồng Nàn Phố là hiện tượng thơ của công chúng.

Nếu Nồng Nàn Phố là hiện tượng thơ “một bài” thì Nguyễn Thế Hoàng Linh được xem là hiện tượng thơ một giọng. Không đột biến giọng thơ qua các tập, chỉ duy trì và làm đậm thêm phong cách đã xác lập: một chút Bùi Giáng pha thêm một chút bất cần, và ngôn ngữ mang phong vị trà đá vỉa hè Hà Nội trẻ trung của Hoàng Linh được nhiều người mê mẩn qua các tập như Hở, Mật ngữ.

Hiện tượng của công chúng hay hiện tượng dành cho một số ít thì cũng sẽ có một số phận và những cái giá riêng. Nhưng quan trọng hơn hết chính sự lựa chọn mang tính cá nhân này sẽ làm giàu có và phong phú nền thơ ca nói riêng và văn chương, nghệ thuật nói chung. Những tác giả được số đông khán giả lựa chọn vì họ đã cho số đông nghe được sự đồng điệu giữa tâm tâm hồn mình với số đông người đọc.

Kỳ 3 & hết: Hiệu ứng xã hội

Dòng thơ được giới trẻ yêu thích (Kỳ 1): Sự xuất hiện của những tác giả 'hot'

Chưa bao giờ ở nước ta chứng kiến sự thay đổi của môi trường sống nhanh đến chóng mặt như gần hai thập niên đầu của thế kỉ 21 đã qua. Tốc độ đô thị hóa, sự phát triển của mạng internet đã kéo theo hệ quả hình thành một số lượng thị dân đông đảo đến không ngờ.

Văn Đồng