Cao nguyên Bắc Hà vào mùa đua ngựa

(TT&VH) - Giải đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà (Lào Cai) sẽ diễn ra trong 2 ngày 28 -29/5. Những ngày này, mọi ngóc ngách thôn bản huyện Bắc Hà, đâu đâu cũng thấy người dân bàn luận về giải đua, về cách chăm sóc, huấn luyện ngựa, con ngựa nhà nào có khả năng vô địch...

Ngựa thồ sẵn sàng vào cuộc…

Năm nay, giải đua ngựa đã có hơn 20 đơn vị, cá nhân cam kết tài trợ với tổng số tiền 395 triệu đồng, cao nhất từ trước đến nay. Theo ông Ngô Xuân Sơn, phụ trách thông tin - văn hóa truyền thông huyện Bắc Hà: giải đua ngựa Bắc Hà mở rộng năm nay thu hút được khoảng 80 vận động viên (VĐV) tham gia. Cuộc đua được chia làm 3 vòng. Hai vòng loại sẽ chọn ra 5 ngựa vào chung kết. Ngựa về nhất sẽ được thưởng 20 triệu đồng, về nhì 10 triệu đồng và về thứ ba 5 triệu đồng. Mọi năm giải đua ngựa chỉ diễn ra một buổi trong ngày, năm nay giải sẽ diễn ra trong 2 ngày, ngày 28/5 vòng loại trực tiếp, ngày 29/5 vòng bán kết và chung kết. Các kỵ sĩ và ngựa sẽ được nghỉ ngơi dưỡng sức để tranh đua quyết liệt hơn.

Theo truyền thống trước kia, các kỵ sĩ sẽ chạy băng qua các triền núi, khi đến điểm để linh vật cách 15m phải bắn trúng rồi quay lại nơi xuất phát để trở thành người giỏi nhất. Đến thời bình thì đua ngựa chỉ còn được người dân duy trì trên các cao nguyên chăn thả gia súc. Đến năm 2007 giải đua ngựa mới được phục hồi tổ chức quy mô như một giải đấu. Những chú ngựa tham gia giải đều là những chú ngựa thồ hàng ngày phải làm công việc như: chở vật liệu xây dựng, hàng hóa...

Anh Vàng Văn Cường, 28 tuổi, dân tộc Phù Lá, xã Na Hối, huyện Bắc Hà (VĐV tham gia 3 giải đấu) cho biết: những ngày bình thường mình và con ngựa này làm công việc chở hàng, củi, vật liệu cho những nơi có địa hình dốc, mà không có phương tiện nào đi đến được. Gần 1 tháng nay, để chuẩn bị cho giải Cường cho ngựa nghỉ ngơi, hàng ngày làm quen với đường đua. Anh cũng cho ngựa tiếp xúc nhiều hơn với người, để quen với không khí từ các cổ động viên. Theo kinh nghiệm gia truyền chọn ngựa đua của Cường là; 4 chân ngựa phải dài thẳng, bụng thon chắc, ức nở, đùi to chắc, lông mượt... là con ngựa tốt nhất.

Từ chối nài ngựa chuyên nghiệp để giữ bản sắc

Trong cuộc đua có những chú ngựa đua khiến nhiều người xem không thể nhịn được cười, bởi những đặc điểm kỳ lạ. Có chú ngựa bị cụt đuôi, bịt mắt... khi chạy có lúc mất cân bằng như bị say rượu. Còn có chú ngựa phải đeo tai nghe nhạc sàn, để khỏi sợ tiếng cổ vũ của cổ động viên. Anh Vàng Văn Quyết, chủ nhân của chú ngựa này cho biết: Tôi đeo nhạc sàn (nhạc nhảy) cho ngựa bởi nó rất sợ nhưng âm thanh lạ, mặt khác nhạc sàn cũng “kích động” nó chạy nhanh hơn trên đường đua. Nhưng năm nay, tai nghe của tôi hỏng rồi chưa có tiền mua cái khác, nếu được giải tôi sẽ tự thưởng cho nó một đôi tai nghe thật “xịn”.

Giữa trưa nắng tại sân vận động huyện Bắc Hà các kỵ sĩ vẫn đua nhau tập luyện quần nát sân cỏ. Ban tổ chức giải đua ngựa cho biết; có một nài ngựa nổi tiếng ở Hà Nội đăng ký cho 3 con ngựa tham gia giải, nhưng BTC không đồng ý vì giải mang tích chất giữ gìn bản sắc dân tộc vùng cao, không thể để VĐV và ngựa chuyên nghiệp tham gia được. Nài ngựa này cũng đưa ra ý kiến sẽ mua 3 con ngựa tại địa phương để tham gia giải nhưng BTC vẫn chưa đưa ra quyết định.

Trong thời gian diễn ra giải đua ngựa Bắc Hà, sẽ có nhiều hoạt động đặc sắc như thổi lửa lại chảo thắng cố kỷ lục Việt Nam tại chợ văn hóa Bắc Hà, trưng bày hàng nông sản và ẩm thực với sự tham gia của các huyện; Bảo Yên, Mường Khương, Si Ma Cai, Bắc Hà (Lào Cai), Sín Mần (Hà Giang).

Lễ hội sẽ kéo dài suốt 1 tuần lễ.

Thanh Hải