Nguy cơ tấn công Iran đến gần

Chính phủ các nước phát đi hàng loạt cảnh báo về căng thẳng tại eo biển Hormuz. Mỹ và Israel còn bất đồng về thời điểm và kế hoạch hành động.

Giá dầu tại châu Á ngày 16-1 vượt ngưỡng 99 USD/thùng trước lo ngại về căng thẳng ở Trung Đông sẽ đe dọa nguồn cung dầu thô. Giá dầu giao tháng 2-2012 tăng lên mức 99,24 USD/thùng trên sàn giao dịch New York. Giá dầu Brent tại châu Âu có lúc đạt 111,45 USD/thùng. “Thị trường dầu đang xáo trộn do những bất ổn từ Trung Đông và châu Âu” - AP dẫn lời chuyên gia phân tích Natalie Robertson của Ngân hàng ANZ tại Melbourne (Úc) nhận định.


Căng thẳng gia tăng từ nhiều phía

Căng thẳng giữa Mỹ, châu Âu và Iran tiếp tục tăng. Phát biểu trên kênh Press TV ngày 16-1, tướng Massoud Jazayeri - phó tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Iran - khẳng định Mỹ không có khả năng ngăn Iran đóng cửa eo biển Hormuz. Tuyên bố này đáp trả bức thư Washington đã gửi Tehran để bày tỏ quan ngại về nguy cơ Iran đóng cửa eo biển Hormuz. Bức thư được gửi thông qua đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc và sứ quán Thụy Sĩ tại Tehran, cơ quan đại diện cho quyền lợi của Mỹ ở Iran.

Các ngoại trưởng Liên minh châu Âu dự kiến gặp nhau ngày 23-1 để quyết định việc cấm mua dầu từ Iran, nước sản xuất dầu lớn thứ hai OPEC sau Saudi Arabia. Ngoại trưởng Anh William nói với Reuters ông tin châu Âu sẽ ra lệnh trừng phạt không chỉ đối với ngành dầu mỏ, mà có thể còn với các ngành khác của Iran.

Căng thẳng cũng gia tăng giữa Iran và các nước Ả Rập. Iran đã cảnh cáo các nước láng giềng về ý định ủng hộ lệnh trừng phạt của phương Tây và chiếm chỗ của nước này trong việc xuất khẩu dầu mỏ. Tuy nhiên, có vẻ Saudi Arabia đang trở thành nhà cung cấp năng lượng thay thế các nước châu Á. AFP đưa tin hàng loạt thỏa thuận hợp tác năng lượng được ký kết trong chuyến thăm của Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo ở Saudi Arbia ngày 15-1.

Trang al Arabiya đưa tin Liên đoàn Ả Rập trong tuần này sẽ thảo luận ý tưởng về một cuộc can thiệp quân sự của Qatar bằng việc gửi quân đến Iran. Tuy nhiên, Tổng thống Tunisia Moncef Marzouki cảnh báo sự can thiệp quân sự có thể khiến cả khu vực bùng nổ.

Israel nên chờ thời điểm

Cuối tuần này, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ - tướng Martin Demsey sẽ đến Israel gặp Bộ trưởng Quốc phòng Ehud Barak, Tổng tham mưu trưởng Benny Gantz cùng các quan chức quốc phòng, tình báo của Israel. Theo giới phân tích, mục đích chuyến thăm nhằm thảo luận về hợp tác chiến lược giữa hai nước xung quanh vấn đề hạt nhân của Iran.

Israel liên tục dọa sẽ tấn công quân sự Iran nếu cộng đồng quốc tế không thể ngăn Tehran ngừng phát triển hạt nhân, bất chấp Washington khuyên nước này không nên hành động một mình. Tổng thống Barack Obama và hàng loạt quan chức Mỹ đã khuyến cáo Israel kiên nhẫn chờ đợi hiệu quả của các biện pháp trừng phạt kinh tế.

Trong lúc này, Israel và Mỹ đã hoãn cuộc tập trận chung tại Trung Đông do “eo hẹp ngân sách”. Cuộc tập trận quốc phòng tên lửa Austere Challenge 12 dự kiến diễn ra tháng 4-2012 với sự tham gia của hàng ngàn binh sĩ hai nước sẽ được dời đến cuối năm.

Israel tuyên bố “thất vọng” trước sự lưỡng lự của Mỹ trong các hành động chống Iran. “Có vẻ Nhà Trắng ngần ngại vì lo sợ giá dầu sẽ tăng” - Phó thủ tướng Israel Moshe Yaalon chỉ trích và khẳng định Israel có quyền tự bảo vệ mình. Thủ tướng Benjamin Netanyahu nhận định trên báo Haaretz là “nếu không có các biện pháp hiệu quả trừng phạt ngân hàng trung ương và ngành dầu mỏ Iran thì chương trình hạt nhân sẽ không bị ảnh hưởng”.

Dù vậy, câu hỏi lớn hiện nay là liệu ông Obama và ông Netanyahu có thật sự muốn tấn công Iran hay Israel chỉ muốn gây sức ép buộc phương Tây hành động mạnh mẽ hơn. Dù Mỹ và châu Âu cho biết không loại trừ khả năng tấn công quân sự, nhưng các chuyên gia nhận định phương Tây đang thực hiện mọi nỗ lực, gồm việc trừng phạt kinh tế, để tránh phải động quân.