Bị hàng loạt quốc gia ban lệnh cấm, "đế chế" TikTok sắp sụp đổ trên toàn cầu?

Trong những tháng gần đây, ngày càng có nhiều cuộc thảo luận về việc hạn chế hoặc cấm hoàn toàn ứng dụng video dạng ngắn TikTok. Mặc dù đây là một trong những ứng dụng phổ biến nhất từ trước đến nay, nhưng các chính trị gia trên khắp thế giới đã lập luận rằng nó có mặt tối và nguy hiểm hơn nhiều so với vẻ ngoài.

Những lo ngại đó liên quan phần lớn đến bảo mật và quyền riêng tư. Những người phản đối cho rằng TikTok đang sử dụng quyền truy cập vào điện thoại của mọi người để thu thập thông tin cá nhân về họ.

Bản thân TikTok luôn phủ nhận việc dữ liệu của người dùng không được bảo vệ hoặc coi đây là hoạt động thu thập dữ liệu.

Nhưng điều đó không ngăn được các tổ chức bao gồm chính phủ Mỹ và Ủy ban Châu Âu cấm ứng dụng này. Cả hai đều cấm nhân viên cài đặt, cảnh báo rằng ứng dụng có thể khiến dữ liệu của người dùng – và sự an toàn của công dân– gặp rủi ro.

Những lo ngại về TikTok là gì?

Năm ngoái, nhà bình luận Joe Rogan đã có hành động gây chú ý trong podcast của mình, khi đọc hết các điều khoản và điều kiện của ứng dụng.

Ông lưu ý rằng các quy tắc của TikTok cho phép ứng dụng "nắm bắt về thiết bị bạn sử dụng để truy cập nền tảng", bao gồm cả điện thoại nào đang được sử dụng để truy cập TikTok và từ đâu.

Ông chỉ ra rằng lượng dữ liệu được thu thập là rất lớn, mặc dù hầu hết tất cả các ứng dụng truyền thông xã hội phổ biến đều có các điều khoản và điều kiện rất mở rộng cho phép chúng thu thập dữ liệu.

TikTok thuộc sở hữu của công ty Trung Quốc Bytedance. Nhiều người cho rằng, ứng dụng này bị chỉ trích như vậy cũng một phần vì phương Tây sợ TikTok có thể phát triển lớn hơn các đối thủ như Instagram và Twitter.

Ứng dụng đã bị cấm ở đâu?

Các lệnh cấm gần đây đã được đưa ra trên khắp Mỹ và Châu Âu. Năm ngoái, chính phủ liên bang ở Mỹ đã cấm ứng dụng này trên các thiết bị do chính phủ cấp và hầu hết các bang đã làm theo. Sau đó, trong tuần này, Ủy ban Châu Âu cũng có động thái tương tự.

Ở những nơi khác có thể không cấm, nhưng không khuyến khích việc sử dụng ứng dụng. Chính phủ Hà Lan được cho là đang khuyên các quan chức không sử dụng ứng dụng và một số chính trị gia Anh cũng bày tỏ lo lắng tương tự.

Tất cả trong số họ đã trích dẫn mối quan tâm an ninh. Hầu hết các lệnh cấm đã được chứng minh không phải bởi các vấn đề an ninh đã tồn tại, mà bởi những vấn đề tiềm ẩn.

Ủy ban Châu Âu cho biết lệnh cấm được thực hiện "để bảo vệ Ủy ban trước các mối đe dọa và hành động an ninh mạng có thể bị lợi dụng để tấn công mạng nhằm vào môi trường doanh nghiệp".

Một lệnh cấm hoàn toàn có thể xảy ra?

Ít nhất là hiện tại, ở Mỹ và Châu Âu, lệnh cấm mới chỉ áp dụng cho những người làm việc cho chính phủ và các cơ quan chính trị khác – chưa mở rộng ra ngoài phạm vi đó. Nhưng việc cấm hoàn toàn có thể xảy ra.

Chẳng hạn, cựu Tổng thống Donald Trump có vẻ rất muốn cấm ứng dụng này khi nhiệm kỳ của ông sắp kết thúc vào năm 2020.

Cuối cùng, ứng dụng vẫn tiếp tục hoạt động và các thủ tục pháp lý đã kết thúc khi Donald Trump rời nhiệm sở vào đầu năm 2021. Đây là lần đầu tiên ứng dụng tiến rất gần đến việc bị đặt ngoài vòng pháp luật ở Mỹ.

Thực tế, ở những nơi khác như Ấn Độ, chính phủ đã cấm hoàn toàn ứng dụng này vào năm 2020. Sau xung đột giữa Ấn Độ và Trung Quốc về lãnh thổ tranh chấp, chính phủ đã cấm hoàn toàn TikTok và 58 ứng dụng do Trung Quốc tạo ra.

Cho đến hiện tại, TikTok vẫn bị cấm tại đây. Và quốc gia này đã tìm ra các giải pháp thay thế. Instagram Reels được ra mắt ở Ấn Độ và trở nên rất phổ biến, thay cho TikTok.

TikTok nói gì?

Công ty đã nhiều lần phủ nhận rằng cách thu thập dữ liệu người dùng của TikTok khác biệt với các quy định của các ứng dụng khác.

Chẳng hạn, khi lệnh cấm của Ủy ban Châu Âu được công bố, công ty nói rằng họ "thất vọng với quyết định này, điều mà chúng tôi tin là sai lầm và dựa trên những quan niệm sai lầm cơ bản".

"Chúng tôi đã liên hệ với Ủy ban để xác lập hồ sơ và giải thích cách chúng tôi bảo vệ dữ liệu của 125 triệu người trên khắp EU truy cập TikTok mỗi tháng. Chúng tôi đang tiếp tục nâng cao cách tiếp cận của mình đối với bảo mật dữ liệu, bao gồm cả việc thành lập ba trung tâm dữ liệu ở Châu Âu để lưu trữ dữ liệu người dùng tại địa phương; tiếp tục giảm quyền truy cập của nhân viên vào dữ liệu; và giảm thiểu các luồng dữ liệu bên ngoài châu Âu".

Trong một bài đăng trên blog được xuất bản cách đây một tuần, Rich Waterworth, tổng giám đốc phụ trách các hoạt động tại châu Âu của TikTok, cho biết công ty sẽ nỗ lực "giữ cho cộng đồng châu Âu và dữ liệu an toàn, bảo mật, đặc biệt là trong bối cảnh quy định mới".