Bài hát 'Dance Me To The End Of Love': Vũ điệu mê đắm và bữa tiệc của tử thần

(Thethaovanhoa.vn) - Nhiều người mới nghe Dance Me To The End Of Love tưởng Leonard Cohen hát ngất ngây như một gã si tình. Quả thật ông hát từ tình yêu, nhưng đúng hơn là nỗi thương cảm dành cho người Do Thái xấu số. Một dân tộc mà Leonard Cohen luôn khiêm tốn đặt mình bên ngoài cộng đồng, song chưa từng chối bỏ dòng máu đang chảy trong huyết quản.

• Leonard Cohen - người duy nhất đủ sánh với Bob Dylan
• Leonard Cohen tiếng ca vọng tuổi thanh xuân

Dance Me To The End Of Love có lẽ chỉ nên nghe từ chính Leonard Cohen. Không phải vì ông là người Do Thái. Trên thực tế Leonard Cohen đã tự đặt mình ra ngoài cộng đồng Do Thái bởi sự xa cách nhất định từ ngày thế hệ trước trong gia đình ông di cư sang Canada.

Nên nghe từ Leonard Cohen, để cho chất giọng ám khói của ông đẩy lên những cái đinh nhọn của bi kịch, xuyên qua lớp phủ ca từ nồng nàn, xuyên tận đáy sâu sự thấu cảm trước nỗi đau tột cùng của dân tộc xấu số bậc nhất lịch sử loài người.

Cây vĩ cầm rực lửa: Đau đớn hay hi vọng?

Vụ thảm sát Do Thái hồi Thế chiến II gây chấn động nhân loại. Bi kịch hiện hữu qua con số hơn 6,5 triệu người chết, số lượng trại tập trung hay muôn hình vạn trạng chiêu trò tra tấn của phát xít Đức.

Còn Leonard Cohen chạm đến bi kịch bằng một chi tiết cực “đắt”. Một cảnh tượng đẹp nhưng cũng chính vì thế, xót xa đến xé lòng.

“Bài hát nảy sinh từ một tấm ảnh tôi nhìn thấy ngày còn là một đứa bé. Trong đó, hiện lên cảnh một nhóm nhạc côngmặc trang phục tù nhân tại một trại tập trung của quân phát xít, họ bị bắt chơi nhạc bên cạnh những đám khói mịt mù. Khói của đạn pháo, và khói của tro cốt đồng bào” - Leonard Cohen từng chia sẻ.

“Họ biểu diễn trong khung cảnh kinh hoàng, và chờ đợi một cái kết kinh hoàng sắp đến với chính mình”.

Cảnh tượng ấy ám ảnh ông mãi đến năm 1984, khi đã trở thành một “bậc thầy ngôn từ”, ông trút tất cả vào trang giấy. Leonard Cohen không chịu kể về quá trình viết ca khúc.

“Mỗi bài hát đều có một loại hạt giống mà ai đó trao cho bạn, thế giới trao cho bạn. Sự phát triển bài hát là điều bí ẩn”.

Dance Me To The End Of Love mang hình thức của một bản tình ca. Không có nhiều chi tiết “rỉ máu” trong ca khúc này. Nhưng ngay tại câu mở đầu, Leonard Cohen đã có một chi tiết gây ám ảnh.

“Hãy nhảy cùng anh đến tận cùng vẻ đẹp của em với cây vĩ cầm rực lửa”. Tại sao lại là vĩ cầm? Leonard Cohen nói: “Tôi nghĩ mọi người chẳng cần phải biết tôi lấy hình ảnh đó từ đâu”.

“Ý nghĩa ở đây, là vẻ đẹp nằm trong kết thúc của sự sống và yếu tố đam mê trong sự kết thúc đó” - ông nói -“nhưng chính nó, và cả bài hát cũng có thể coi là sự đầu hàng trước người thương. Cho nên không quan trọng mọi người có hiểu gốc rễ của biểu tượng ấy không. Ngôn ngữ bắt nguồn từ đam mê sẽ tìm ra cách ôm ấp mọi hoạt động đam mê”.

Cảm xúc đau đớn được Leonard Cohen đẩy lên ngay từ những câu đầu, rồi càng về sau càng dịu dần, cho đến khi nó chuyển hóa thành hi vọng. “Nhảy với anh vì những đứa trẻ yêu cầu được ra đời”.

Phải chăng đó cũng là cách người Do Thái đứng dậy sau những đày đọa, miệt thị và khổ ải? Bằng cách giữ trọn vẹn niềm tin, đam mê và ngọn lửa hi vọng yêu thương.

Thành hình bằng bộ hòa âm rẻ tiền

Dance Me To The End Of Love là track mở đầu album Various Position của Leonard Cohen ra mắt năm 1984. Người cùng ông thực hiện bản phối cho ca khúc này là nhà sản xuất John Lissauer.

“Dự định của tôi là cùng với Leonard Cohen làm một album với 1 hoặc 2 bài hát trọng yếu có thể đưa danh tiếng của ông ra quốc tế, và tôi thấy chúng tôi đã làm được”, đúng như lời John Lissauer từng chia sẻ, trong album đó có Hallelujah và Dance Me To The End Of Love”.

“Thú vị là tôi không hề chia sẻ dự định ấy với Leonard, cứ để tự nhiên vậy thôi” - John Lissauer nói thêm.

John Lissauer cũng tiết lộ, bản phối demo được ông cùng với Leonard thực hiện trên một bộ hòa âm rẻ tiền mua tại Broadway, hiệu Casio. “Ông ấy (Leonard) bắt đầu hát, vừa bấm phím này phím kia, tôi cũng bắt đầu hình dung khi ghép với các nhạc công thật thì ra sao”.

“Leonard nhe răng cười như một cậu học sinh. Ông ấy thích sự đơn giản của nó, và cách các nhạc công không làm quá nó lên. Ông rất ngang bướng, nếu khác đi thì không được” - John Lissauer kể.

Dance Me To The End Of Love từng được hát lại bởi một số ca sĩ, trong đó nổi tiếng nhất là Madeleine Peyroux với phiên bản jazz.

Ca khúc được xếp vào nhóm những bản tình ca bất hủ, đồng thời là một trong những ca khúc về đề tài thảm sát Do Thái nổi tiếng nhất, được các nhà phê bình đánh giá là “run rẩy trên bờ vực trở thành chuẩn mực”.

Leonard Cohen - người duy nhất đủ sánh với Bob Dylan

Có một giai thoại mà Leonard Cohen ưa lặp lại về cuộc gặp gỡ với Bob Dylan trong thập niên 80. Bob Dylan hỏi Cohen đã viết bài hát Hallelujah trong bao lâu, và Cohen thẹn thùng trả lời '2 hay 3 năm gì đó'.

Hà My