Bài 1: 'Smells Like Teen Spirit' và tuổi trẻ giận dữ

(Thethaovanhoa.vn) - Sự kiện ca sĩ trẻ Miley Cyrus biểu diễn phản cảm tại giải MTV Video Music Awards cuối tháng 8 đang gây tranh cãi dữ dội. Miley chỉ là một hiện tượng, nhưng ảnh hưởng của cô và những ngôi sao như cô đến giới trẻ mới là điều đáng bàn.

Nhạc trẻ ngày nay hát về tình dục, tiệc tùng, những hào quang tự huyễn… Còn 22 năm trước, có Smells Like Teen Spirit đầy nổi loạn của ban nhạc Nirvana là khúc ca bất hủ cho thanh thiếu niên mọi thế hệ.

Ngày 10/9 này kỷ niệm 22 năm ca khúc Smells Like Teen Spirit (nằm trong album Nevermind), còn 13/9 kỷ niệm 20 năm album cuối cùng của Nirvana là In Utero. Nhân dịp này, album In Utero sẽ được tái phát hành.

Hơn 20 năm sau, giai điệu của Kurt Cobain và đồng đội vẫn thành công trong việc khai phá tinh thần giới trẻ.

"Tinh thần tuổi teen" vô nghĩa hay có 85.000 ý nghĩa?

Theo tay trống Dave Grohl của Nirvana, nếu đã chứng kiến Cobain viết lời bài hát chỉ trong vòng 5 phút trước khi thu âm thì chẳng việc gì phải mong chờ vào ý nghĩa ca từ. Thực ra, chỉ cách Cobain "nhả chữ" cũng rất khó nghe. Smells Like Teen Spirit gây ghiền trước hết ở giai điệu và giọng ca, đủ thu hút để người ta tìm hiểu ca từ.

Cobain lấy cảm hứng sáng tác từ người tình lúc đó của anh, nhưng lại nói khi trả lời phỏng vấn rằng bài hát nói về bạn bè và những người cùng thời. "Chúng tôi thấy mình vẫn như ở tuổi thiếu niên nhưng không muốn làm theo chỉ dẫn của những người muốn chúng tôi trở thành người lớn. Chủ đề của bài hát là cuộc cách mạng của tuổi trẻ" - anh nói.

Nhưng về sau, mỗi lần trả lời phỏng vấn, Cobain có thêm vài cách giải thích khác, khiến ý nghĩa bài hát càng khó đoán.

"Âm nhạc của chúng tôi có ý nghĩa khác nhau với những người khác nhau. Âm nhạc tuyệt vời ở chỗ đó. Bạn hát 1 bài cho 85.000 người và họ hát lại với 85.000 cách cảm nhận khác nhau" - Dave Grohl nói với Guardian. Chính Miley Cyrus cũng từng hát lại Smells Like Teen Spirit.

Video: Nhạc phẩm bất hủ Smells Like Teen Spirit - Nirvana (lời bài hát)

Điều này khác với việc ngôi sao đương đại Lady Gaga nói đi nói lại ý nghĩa duy nhất trong bài hát của cô cho mọi khán giả. Chẳng hạn đĩa đơn mới nhất Applause cho biết cô trân trọng tiếng vỗ tay và sự cổ vũ của khán giả đến mức "sống chỉ vì điều đó".

"Thế hệ Tôi" có còn giận dữ?

Thế hệ của họ sống quãng đời tuổi trẻ sau thập niên 1980 đầy ắp biến động chính trị. "Cuộc chiến Iraq đầu tiên, chủ nghĩa sô vanh hiếu chiến, chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi…" - tay bass Krist Novoselic nhớ lại.

Smells Like Teen Spirit và toàn bộ sự nghiệp của Nirvana là nguồn cảm hứng vô tận cho những ban nhạc trẻ giận dữ. Vì giận dữ mà làm nên kiệt tác thì cơn giận đó vĩ đại. Tiếc là hiện nay những ban nhạc như thế đã không còn nhiều và nổi lên ầm ĩ là những bài hát thể hiện bản thân hoặc những bữa tiệc không có điểm dừng (We Can't Stop của Miley Cyrus).

Hoặc họ không còn giận dữ, hoặc họ đã tìm thấy một "tinh thần teen" khác, nhưng những gì họ thể hiện chỉ là sự ám ảnh với cái tôi. Điều đó không thể tránh khỏi ở "thế hệ Tôi, Tôi, Tôi" – như báo chí quốc tế đã đặt tên cho thế hệ trẻ ngày nay.

Nhưng Dave Grohl, người sau này lập ra một ban nhạc rock khổng lồ khác là Foo Fighters, vẫn lạc quan: "Một ban nhạc nào đó đang ở trong gara và sáng tác ra những album nhạc sẽ làm nên chuyện lớn như album Nevermind đã làm cách đây 20 năm. Điều đó sẽ xảy ra, chỉ cần một cơn bão để bùng nổ".

Bài tiếp theo: 'One Direction' và chiến thắng của nhạc thương mại

Mi Ly
Thể thao & Văn hóa