70 năm Giải phóng Thủ đô: Trưng bày 200 tư liệu lưu trữ Quốc gia về sự kiện Tiếp quản Thủ đô

Gần 200 hình ảnh, tài liệu lưu trữ gốc quanh cột mốc Tiếp quản Thủ đô năm 1954, hiện đang bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (34 Phan Kế Bính, Hà Nội) đã được tổ chức giới thiệu và trưng bày vào sáng nay 24/9, nhân kỷ niệm 70 năm ngày Giải phóng Thủ đô 10/10.

Số tư liệu này góp phần tái hiện về những thời khắc lịch sử hào hùng của dân tộc và Thủ đô từ khi Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954 được ký kết, với những nội dung khá đa dạng. 

Cụ thể, gần 200 hình ảnh, tài liệu lưu trữ gốc về tiếp quản Thủ đô đang bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, Bộ Nội vụ) đã được công bố tại sự kiện "Giới thiệu tài liệu lưu trữ quốc gia về tiếp quản Thủ đô", nhân kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 – 10/10/2024). Một số tài liệu gắn với chiến thắng Điện Biên Phủ, Hiệp định Giơ-ne-vơ quy định về việc quân Pháp sẽ rút khỏi Hà Nội trong 80 ngày và sự chuẩn bị của Chính phủ đối với việc thi hành Hiệp định.

Về quá trình chuẩn bị tiếp quản, một số tài liệu được giới thiệu như: Chương trình, kế hoạch và nhân sự cho việc tiếp quản Thủ đô Hà Nội như tài liệu về việc thành lập Ủy ban Hành chính Hà Nội; Công văn số 236-TTg ngày 27/7/1954 của Phủ Thủ tướng về việc kế hoạch hướng dẫn, chỉ đạo phục hồi các thị xã và thành phố cũ (trước đây đã tiêu thổ kháng chiến), Công văn số 1678 ZYO/3 ngày 20/8/1954 của Bộ Y tế về việc cử Thanh niên xung phong đi tiếp quản; Kế hoạch của Bộ Tài chính về tiếp quản Thành phố Hà Nội năm 1954…

Về tình hình tiếp quản Hà Nội, cuộc trưng bày có một số báo cáo, hình ảnh tiêu biểu như: Báo cáo về cuộc đón tiếp bộ đội, chính quyền ta vào ngày 10/10/1954, ảnh Lính Pháp rút ở các tuyến đường ở Thủ đô; bộ đội về tiếp quản cột cờ Hà Nội, phụ nữ Thủ đô rạng ngời đón quân giải phóng, hay Lễ Chào cờ thiêng liêng vào chiều ngày 10/10/1954, báo cáo tình hình tiếp quản sau một ngày, một tháng và báo cáo của các ngành; tình hình đổi tiền Đông Dương và tiền liên bang trong tháng 10/1954…

Hoặc, riêng ở nội dung tiếp quản các cơ quan công sở của chính quyền cũ, chế độ công chức lưu dung và tổ chức hoạt động của chính quyền sau tiếp quản, các tư liệu như Công văn của ngày 24/11/1954 của Ban Tiếp quản giáo dục về tình hình tiếp quản và hoạt động của các trường ở Hà Nội; Báo cáo số 113/BC/TQGD ngày 16/11/1954 của Ban Tiếp quản giáo dục về chuyển giao các cơ quan văn hoá giáo dục và các trường cho Bộ Giáo dục và Sở Giáo dục Hà Nội… đã tái hiện việc các ngành đã tiến hành tiếp quản các công sở của chính quyền cũ và tổ chức hoạt động, quyết nghị về đổi tên phố ở Hà Nội tháng 12/1954

Ngoài ra, trưng bày còn có tư liệu về cuộc mít tinh chào mừng Trung ương Đảng, Chính phủ trở về Thủ đô của nhân dân Hà Nội ngày 01/01/1955: Chỉ thị số 8025/QTHC ngày 29/12/1954 của Phòng Quản trị Hành chính, UBHC Khu Tả Ngạn về việc tổ chức "ngày mừng Hồ Chủ tịch và Chính phủ về Thủ đô"; Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng và Chính phủ trên lễ đài ngày 01/01/1955...

Đặc biệt, sự kiện cũng giới thiệu tài liệu của các nhạc sĩ Văn Cao, Huy Du, Nguyễn Đức Toàn quanh những ca khúc về Hà Nội gồm "Tiến về Hà Nội", "Sẽ về Thủ đô", "Hà Nội, trái tim hồng"…

Theo bà Nguyễn Thị Nga, Phó Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước, sự kiện "Giới thiệu tài liệu lưu trữ quốc gia và Tiếp quản Thủ đô" là hoạt động quan trọng và giàu ý nghĩa, thể hiện trách nhiệm, vai trò của ngành lưu trữ trong nhiệm vụ công bố, phát huy giá trị tài liệu, tạo điều kiện cho công chúng tiếp cận nguồn sử liệu quan trọng, sát thực đáng tin cậy về một sự kiện rất quan trọng của Thủ đô.

Dự kiến, các tài liệu, hình ảnh này sẽ tiếp tục được trưng bày tại Triển lãm "Hà Nội – Ký ức những ngày tiếp quản" dự kiến khai mạc vào 2/10/2024 tại Nhà Triển lãm 61 Tràng Tiền, Hà Nội do Trung tâm Lưu trữ quốc gia III, Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước phối hợp với Trung tâm Thông tin, Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội tổ chức!

Một số hình ảnh, tư liệu tại cuộc trưng bày: